O zakresie czynności notarialnych

utworzone przez | 22 marca 2023 | Czynności notarialne

Spectrum czynności notarialnych jest o wiele szersze, niż powszechnie przyjęło się pojmować i nie ogranicza się tylko do sporządzania aktów notarialnych. W poniższym artykule nakreślimy zarys praktyk notarialnych, by w formie ,,pigułki wiedzy’’ przybliżyć Państwu profil działalności kancelarii notarialnej. Przypominamy równocześnie, że to skrótowe kompendium nie zastąpi rozmowy z notariuszem, zachęcamy tym samym do osobistego lub telefonicznego kontaktu z naszą kancelarią celem omówienia interesujących Państwa  szczegółów i ewentualnego wyznaczenia terminu spotkania z notariuszem.

Kiedy sporządza się akt notarialny?

Akt notarialny sporządzany jest w dwóch przypadkach: albo wymagają tego przepisy prawa, albo taka jest wola stron. W grupie aktów notarialnych znajdą się: umowy sprzedaży, darowizny i zamiany dotyczące nieruchomości lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Rzeczonej formy potrzebują także umowy o dożywocie, zniesienia współwłasności nieruchomości, działu spadku, podziału majątku wspólnego, umowy majątkowe małżeńskie, a także wszelkie oświadczenia właściciela o ustanowieniu przez niego formalnych zmian w zakresie użytkowania, służebności czy też hipoteki. Nadto formy aktu notarialnego  wymagają niektóre czynności prawa handlowego np.: umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, umowa spółki akcyjnej i tym podobne.

Notariusz dokonuje także czynności z zakresu prawa spadkowego sporządzając: testamenty, umowy zrzeczenia się dziedziczenia, protokoły przyjęcia oświadczenia o nabyciu lub odrzuceniu spadku, protokoły otwarcia i ogłoszenia testamentu, akty poświadczenia dziedziczenia, umowy zbycia spadku i działu spadku.

Protokoły notarialne

Notariusz sporządza protokoły w przypadkach prawem przewidzianych, na przykład: walnych zgromadzeń organizacji społecznych, stowarzyszeń, spółdzielni, spółek i innych osób prawnych. Ponadto notariusz spisuje również protokoły w celu stwierdzenia przebiegu pewnych czynności i zdarzeń wywołujących skutki prawne, a w szczególności dotyczące stawiennictwa stron i złożonych przez nie oświadczeń, a także – na żądanie strony obecnej – niestawiennictwa strony drugiej. Protokoły spisuje się w formie aktu notarialnego.

Jakie dokumenty poświadcza notariusz?

Do czynności notarialnych zaliczane są także poświadczenia. Tym sposobem potwierdza się: własnoręczność podpisu, zgodność odpisu, wyciągu lub kopii z przedstawionym dokumentem, datę okazania dokumentu, pozostawanie danej osoby przy życiu lub jej przebywanie w określonym miejscu oraz pełnomocnictwa.

Na żądanie strony notariusz w Tczewie doręcza na piśmie oświadczenia, mogące mieć skutki prawne, wskazanej osobie. Z dokonanej czynności notariusz sporządza protokół.

Jakie dokumenty przechowuje notariusz?

Notariusz przyjmuje na przechowanie wszelkiego rodzaju dokumenty, nawet w kopertach zamkniętych. Notariusz także, w związku z dokonywaną w jego kancelarii czynnością, ma prawo przyjąć na przechowanie, w celu wydania ich osobie wskazanej przy złożeniu lub jej następcy prawnemu, papiery wartościowe albo pieniądze w walucie polskiej lub obcej. Dla udokumentowania tych czynności notariusz prowadzi specjalne konto bankowe. Zarówno z przyjęcia dokumentu na przechowanie jak i z przyjęcia depozytu notariusz spisuje protokół. Notariusz sporządza protesty weksli i czeków stosując przepisy prawa właściwe dla tych czynności.

Na tym nie kończy się lista czynności notarialnych. Ich zakres uregulowano w przepisach ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku Prawo o notariacie (Dz.U. z 2016 r., poz. 1796 z późn. zm.) i stale jest aktualizowany. Niemniej, czynności notarialne stanowią bezpieczną alternatywę dla postępowania sądowego, dając osobom zainteresowanym możliwość polubownego, sprawnego i skutecznego rozwiązania zaistniałych problemów natury prawnej.

Oszustwo w świetle kodeksu karnego

Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności

Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności sprawiają, że nie ma znaczenia, kto jest właścicielem wierzytelności, a wierzyciel dochodzi ich z samego przedmiotu zabezpieczenia. Jakie zabezpieczenia rzeczowe wyróżniamy i czym się charakteryzują? Co powinniśmy wiedzieć na temat hipoteki i pod jakimi postaciami ona występuje?

Opinia biegłego

Opinia biegłego jest szczególnym środkiem dowodowym w postępowaniu cywilnym. Jej cechą charakterystyczną jest wysoki stopień obiektywizmu ze względu na to, że jest sporządzana przez bezstronną osobę w sporze pomiędzy stronami. Co powinniśmy wiedzieć na temat treści i formy?

Odmowa dokonania czynności notarialnej

Udając się do notariusza musimy być świadomi, iż ma on obowiązek odmówienia nam dokonania czynności notarialnej, w chwili gdy uzna, że jest ona sprzeczna z prawem. Należy mieć na uwadze, że notariusz z racji swego urzędu, czuwa ,, nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne’’*.

Pełnomocnictwo w świetle kodeksu cywilnego

Pełnomocnictwo umożliwia osobie, która je posiada, zastępować nas przy określonej czynności. Najczęściej dotyczy ono spraw urzędowych, występowania w naszym imieniu przed sądem, czy zawierania umów. W jaki sposób następuje ustanowienie pełnomocnika, kto i w jakich okolicznościach może nim zostać? Co jeszcze warto wiedzieć o pełnomocnictwie dowiecie się w dalszej części artykułu.

Spadkobierca ustawowy i testamentowy

Spadkobierca zgodnie z definicją jest to podmiot, na którego przechodzi ogól praw i obowiązków po osobie zmarłej. W prawie wyróżnić możemy spadkobiercę ustawowego i testamentowego. Na czym polega różnica między nimi i kto może zostać spadkobiercą, a kto takiej możliwości nie ma? Ta wiedza przyda się każdemu!

UMOWA NAJMU OKAZJONALNEGO U NOTARIUSZA

Artykuł ten kierujemy do osób, które z różnych względów ,,chciałyby, ale boją się’’ wynająć mieszkanie. Obawiają się zaostrzonych rygorów prawa lokalowego, obowiązującego w polskim prawie zakazu ,,eksmisji na bruk’’ oraz komplikacji wynikających z podpisania umowy z ewentualnymi nieuczciwymi bądź uciążliwymi lokatorami. Istnieje proste wyjście z takiej sytuacji i furtka w postaci umowy najmu okazjonalnego w formie aktu notarialnego.

PRZEBACZENIE UCHYLA WYDZIEDZICZENIE

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 roku: ,,Przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej’’.
Sprawa dotyczyła wydziedziczenia na mocy testamentu jedynej córki spadkodawczyni. Jako powód wydziedziczenia matka wskazała niewdzięczność i do dziedziczenia powołała swoją siostrę. Przed śmiercią doszło do pojednania między matką a córką, jednak nie znalazło to formalnego odzwierciedlenia w postaci zmiany testamentu. Matka zmarła, a córka wystąpiła do ciotki o zachowek. Sprawa oparła się o sąd pierwszej instancji, który powództwo oddalił uzasadniając to brakiem dokumentu prawnie potwierdzającego zmianę relacji między spadkodawczynią a jej córką. Powódka złożyła apelację. Sąd II instancji powziął wątpliwość i przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne: Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?
Sąd Najwyższy uchwalił, iż przebaczenie przez spadkodawcę może nastąpić po sporządzeniu testamentu i nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Uzasadniając swoją decyzję SN dodał, że inna treść orzeczenia przeczyłaby głównej zasadzie prawa spadkowego, którego istotą jest ochrona więzów rodzinnych.

* Sygnatura sprawy w Sądzie Najwyższym III CZP 37/18

Nieważność testamentu

Nieważność testamentu może wystąpić w kilku przypadkach, które szerzej opiszemy w tym artykule. Przede wszystkim może się to wiązać z różnymi rodzajami wad testamentu, a wykazanie jego nieważności skutkuje jego podważeniem. Co w takim razie warto wiedzieć w tym zakresie?

Nierówne udziały w majątku wspólnym – o tym warto wiedzieć

Nierówne udziały w majątku wspólnym są przewidziane przez polskie ustawodawstwo. Może się to zdarzyć w majątku wspólnym małżonków, jeżeli zostaną spełnione następujące przesłanki tj. niejednakowy sposób przyczyniania się małżonków do powstania tego majątku oraz ważne powody. Istotna pozostaje jednakże okoliczność, że obie te przesłanki muszą być spełnione łącznie i pozostawać, w określonej relacji względem siebie.