Podział majątku po rozwodzie

Podział majątku po rozwodzie może odbyć się polubownie bądź na drodze sądowej. Jeśli strony nie postanowią inaczej, to z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje wspólnota majątkowa, obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.  

Podział majątku po rozwodzie – elementy majątku wspólnego

Podział majątku wspólnego obejmuje składniki majątkowe, które były elementami majątku wspólnego, w chwili ustania wspólności ustawowej i które istnieją w chwili dokonywania podziału, tj. wydania orzeczenia.

Powyższe, nie oznacza jednakże, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego nie można uwzględnić tych składników majątku, które np. wskutek działań jednego z małżonków, zostały utracone bądź zbyte – jeszcze w trakcie trwania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej albo już po jej ustaniu. Jeśli bowiem jeden z małżonków doprowadzi do rozmyślnego zniszczenia lub wyzbycia się określonych składników majątku wspólnego ze szkodą dla rodziny, to przy ustalaniu masy podziału wartość uszczuplonego majątku powinna mieć wpływ na rozliczenie pieniężne między podmiotami tego majątku albo np. na ustalenie nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym.

W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga również o wzajemnych rozliczeniach byłych małżonków.

Podział majątku po rozwodzie – na co zwrócić uwagę?

W trakcie trwania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, żaden z małżonków nie może żądać dokonania podziału majątku wspólnego. Podziału majątku wspólnego u notariusza, małżonkowie mogą dokonać dopiero: po zniesieniu wspólności ustawowej – np. w ramach rozwodu bądź separacji albo w trakcie trwania małżeństwa po ustaniu wspólności majątkowej – np. jeśli nastąpi ustanowienie rozdzielności majątkowej).

Strony w umowie o podział majątku, wymieniają składniki majątku i określają komu poszczególne elementy przypadają oraz decydują o wielkości ewentualnych dopłat. Byli małżonkowie unikają w ten sposób konieczności powołania biegłego do wyceny wartości poszczególnych składowych majątku. Wszystkie czynności można przeprowadzić w trakcie jednej wizyty u notariusza, co trwa zdecydowanie krócej niż w przypadku postępowania sądowego.

W przypadku podziału majątku u notariusza nie przewiduje się możliwości zmiany swojego stanowiska, ze względu na wymóg zgodnego wniosku stron.

Metody podziału majątku

Istnieje kilka metod podziału majątku. Strony mogą zdecydować się na:

• rozdzielenie poszczególnych elementów majątku – to rozwiązanie, które generuje najmniej wątpliwości, ale jest czasochłonne. Wymaga przeanalizowania dokładnego składu majątku i określenia, do kogo trafią poszczególne rzeczy,
• rozdzielenie składników majątku i spłacenie drugiej strony – w takim przypadku wartościowy przedmiot trafia do jednej ze stron (zwykle chodzi o nieruchomość), ale musi ona spłacić połowę wartości drugiej osobie,
• spieniężenie całego majątku i podział kosztów – to najlepsze rozwiązanie w sytuacji, gdy strony nie są w stanie dojść do porozumienia. Generuje jednak duże straty (w związku z koniecznością szybkiej sprzedaży poszczególnych rzeczy), dlatego lepiej zastosować dwie pierwsze metody.

Kto ponosi koszty notarialne przy podziale majątku?

Kto ponosi koszty notarialne przy podziale majątku? Wszystko zależy od ustaleń pomiędzy osobami, które właśnie zrywają związek małżeński. Najczęściej decydują się one na podzielenie ceny na pół. Jeśli chodzi o podział majątku, koszty mogą być duże i wynosić od kilkuset do ponad tysiąca złotych.

Na koszty podziału majątku po rozwodzie składa się wiele elementów. Są to:

• wynagrodzenie notariusza – określone przez obowiązujące przepisy,
• opłaty sądowe – np. te związane z uzyskaniem odpowiednich dokumentów potrzebnych do podziału nieruchomości.

Znaczenie ma też liczba stron przygotowanej umowy podziału majątku. Zazwyczaj jest to kilka złotych za jedną stronę.

Jakie dokumenty są potrzebne do podziału majątku u notariusza?

Aby można było przygotować notarialny podział majątku, potrzebne jest kilka informacji. To przede wszystkim dane obu stron, bez których nie da się sporządzić umowy. W ich skład wchodzą imiona, nazwiska, imiona rodziców, stan cywilny, PESEL, miejsce zamieszkania, numer dowodu osobistego lub paszportu, data jego ważności i organ, który wydał taki dokument.

Ważne są też potwierdzenia własności nieruchomości oraz dokument, na którego podstawie ustała wspólność majątkowa. Najczęściej jest to intercyza podpisana już w trakcie trwania małżeństwa lub wyrok orzekający rozwód czy separację.

Jeśli w skład majątku wchodzą nieruchomości, niezbędne są też zaświadczenia ze spółdzielni, wypisy z rejestru gruntów czy lokali, a także dokumenty związane z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Jeżeli podział ma dotyczyć pojazdów, konieczne jest przygotowanie dowodu rejestracyjnego.