Zniesienie współwłasności – najważniejsze informacje
Czy zniesienie współwłasności jest możliwe? Tak, choć nie we wszystkich okolicznościach. Może dojść do polubownego zniesienia współwłasności lub na drodze sądowej i to także na określonych zasadach. Z artykułu dowiecie się, jakie są sposoby jej zniesienia i na czym one polegają.
Polubowne zniesienie współwłasności
Do zniesienia współwłasności może dojść na drodze sądowej lub polubownie. Mówiąc o polubownym zniesieniu – współwłasność może być zniesiona przed notariuszem. W sytuacji, kiedy mamy do czynienia z małą nieruchomością, gdzie podział jest niemożliwy, wówczas stanie się ona własnością wyłącznie jednego właściciela. Z kolei, gdy mowa o dużej nieruchomości, każdy ze współwłaścicieli dostaje swoją część gruntu lub zrzeka się własności w zamian za spłatę swojej części. Skoro jest to polubowne zniesienie własności przed notariuszem, konieczne jest sporządzenie przez niego stosownego aktu notarialnego. Musi on zawierać zasady podziału. W każdym przypadku zależne są one od ustaleń współwłaścicieli. Poza tym musi on zawierać również inne informacje takie jak: wzajemne rozliczenia, księgi wieczyste, przeliczenie wartości nieruchomości.
Kwestie prawne dotyczące zarządu majątkiem wspólnym reguluje Kodeks cywilny. Na jego mocy współwłasność można znieść na trzy sposoby, poprzez:
podział rzeczy wspólnej,
przyznanie rzeczy wspólnej jednemu ze współwłaścicieli (ze spłatą pozostałych),
zbycie rzeczy wspólnej i proporcjonalny podział sumy uzyskanej ze sprzedaży.
Oczywistym staje się zatem fakt, że warunkiem koniecznym skutecznego zniesienia współwłasności jest podjęcie jednomyślnej, co do tego, decyzji przez wszystkich współwłaścicieli majątku. Podobnie zgodne winno być oświadczenie woli wyrażone zarówno w zakresie samego zamiaru zniesienia współwłasności, jak i co do sposobu owego zniesienia. Swoboda w wyborze sposobu zniesienia współwłasności dotyczy również modyfikacji służących likwidacji stosunku współwłasności. Niemniej, w każdym wypadku, gdy zniesienie współwłasności dotyczy nieruchomości, umowa winna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Koszt zniesienia współwłasności u notariusza
Stawiając się osobiście w kancelarii notarialnej w Tczewie współwłaściciele winni liczyć się z przejrzystymi wymogami formalnymi, w tym przedłożenia potrzebnej dokumentacji w postaci np. decyzji administracyjnej zatwierdzającej projekt podziału nieruchomości. Należy także liczyć się z kosztami notarialnymi (taksa notarialna, której wysokość uzależniona jest od wartości przedmiotu umowy) oraz uiszczeniem podatku od umowy nieodpłatnego lub odpłatnego zniesienia współwłasności. W przypadku odpłatnego zniesienia współwłasności, podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa nieruchomości nabywana ponad wartość udziału w dotychczasowej współwłasności. I tak: przy przeniesieniu własności nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego czy też prawa do domu jednorodzinnego albo prawa do lokalu w małym budynku mieszkalnym, stawka podatku wynosi 2%. Pamiętać należy, że obowiązek zapłaty podatku ciąży solidarnie na wszystkich osobach uczestniczących w sporządzaniu aktu notarialnego na zasadzie stron umowy. Notariusz, jako płatnik podatku, zobowiązany jest do jego odprowadzenia na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego. Kwestia podatku od nieodpłatnego zniesienia współwłasności jest nieco bardziej skomplikowana.
Sądowe zniesienie współwłasności – jakie są zasady?
W sytuacji, kiedy współwłaściciele nie mogą dojść do porozumienia przed notariuszem, istnieje możliwość sądowego zniesienia współwłasności. Sąd robi to na wniosek, w którym należy wskazać nieruchomość lub rzecz, o którą chodzi, jej właścicieli, a także sposób podziału majątku, na którym zależy wnioskodawcy. Co istotne, sądowe zniesienie współwłasności jest także możliwe w przypadku zgodności stron. W takiej sytuacji do wniosku należy dołączyć stosowny projekt podziału. Wiąże się to również z niższą opłatą sądową. Kiedy sąd wyda postanowienie należy dokonać wpisu do księgi wieczystej.
Zgodnie z przepisami prawa podziału można dokonać na następujących zasadach:
- poprzez dokonanie fizycznego podziału nieruchomości między współwłaścicieli;
- poprzez dokonanie fizycznego podziału, pomiędzy niektórych współwłaścicieli, ze spłatą pozostałych;
- poprzez przyznanie nieruchomości jednemu, lub kilku współwłaścicielom ze spłatą pozostałych. Wpis sądowy kosztuje 1000 zł, a jeśli jest poparty wspólnym planem podziału to 300 zł.
Zachowek – możliwość obniżenia zachowku oraz rozłożenia go na raty
Co zmieniło się w przepisach prawa spadkowego od poniedziałku, 22 maja 2023 roku? Otóż bardzo wiele! Po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie pojawia się bowiem możliwość obniżenia zachowku oraz rozłożenia go na raty.
Podział majątku wspólnego małżonków a wyprowadzka ze wspólnego mieszkania przed rozwodem
Podział majątku wspólnego małżonków ma na celu to, aby konkretne elementy majątkowe zostały własnością wyłącznie jednego z małżonków. Co jednak w sytuacji, gdy mamy do czynienia z wyprowadzką np. żony przed rozwodem ze wspólnego mieszkania?
Oszustwo w świetle kodeksu karnego
Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Konsekwencje niepłacenia alimentów
Wiele osób pomimo nałożonego obowiązku płacenia alimentów, nie wywiązuje się z niego. Zgodnie z prawem grozi za to szereg konsekwencji. Regulują je przepisy kodeksu karnego. O jakich konkretnie konsekwencjach z tytułu niepłacenia alimentów mowa?
Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności
Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności sprawiają, że nie ma znaczenia, kto jest właścicielem wierzytelności, a wierzyciel dochodzi ich z samego przedmiotu zabezpieczenia. Jakie zabezpieczenia rzeczowe wyróżniamy i czym się charakteryzują? Co powinniśmy wiedzieć na temat hipoteki i pod jakimi postaciami ona występuje?
Profil zaufany – co to takiego?
Profil zaufany jest elektronicznym podpisem, który daje nam możliwość załatwienia pewnych spraw urzędowych bez konieczności wychodzenia z domu. W jaki sposób można założyć profil zaufany oraz dlaczego warto to zrobić?
Opinia biegłego
Opinia biegłego jest szczególnym środkiem dowodowym w postępowaniu cywilnym. Jej cechą charakterystyczną jest wysoki stopień obiektywizmu ze względu na to, że jest sporządzana przez bezstronną osobę w sporze pomiędzy stronami. Co powinniśmy wiedzieć na temat treści i formy?
Odmowa dokonania czynności notarialnej
Udając się do notariusza musimy być świadomi, iż ma on obowiązek odmówienia nam dokonania czynności notarialnej, w chwili gdy uzna, że jest ona sprzeczna z prawem. Należy mieć na uwadze, że notariusz z racji swego urzędu, czuwa ,, nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne’’*.
Pełnomocnictwo w świetle kodeksu cywilnego
Pełnomocnictwo umożliwia osobie, która je posiada, zastępować nas przy określonej czynności. Najczęściej dotyczy ono spraw urzędowych, występowania w naszym imieniu przed sądem, czy zawierania umów. W jaki sposób następuje ustanowienie pełnomocnika, kto i w jakich okolicznościach może nim zostać? Co jeszcze warto wiedzieć o pełnomocnictwie dowiecie się w dalszej części artykułu.
O zakresie czynności notarialnych
Spectrum czynności notarialnych jest o wiele szersze, niż powszechnie przyjęło się pojmować i nie ogranicza się tylko do sporządzania aktów notarialnych. W poniższym artykule nakreślimy zarys praktyk notarialnych, by w formie ,,pigułki wiedzy’’ przybliżyć Państwu profil działalności kancelarii notarialnej.
Spadkobierca ustawowy i testamentowy
Spadkobierca zgodnie z definicją jest to podmiot, na którego przechodzi ogól praw i obowiązków po osobie zmarłej. W prawie wyróżnić możemy spadkobiercę ustawowego i testamentowego. Na czym polega różnica między nimi i kto może zostać spadkobiercą, a kto takiej możliwości nie ma? Ta wiedza przyda się każdemu!
UMOWA NAJMU OKAZJONALNEGO U NOTARIUSZA
Artykuł ten kierujemy do osób, które z różnych względów ,,chciałyby, ale boją się’’ wynająć mieszkanie. Obawiają się zaostrzonych rygorów prawa lokalowego, obowiązującego w polskim prawie zakazu ,,eksmisji na bruk’’ oraz komplikacji wynikających z podpisania umowy z ewentualnymi nieuczciwymi bądź uciążliwymi lokatorami. Istnieje proste wyjście z takiej sytuacji i furtka w postaci umowy najmu okazjonalnego w formie aktu notarialnego.
PRZEBACZENIE UCHYLA WYDZIEDZICZENIE
Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 roku: ,,Przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej’’.
Sprawa dotyczyła wydziedziczenia na mocy testamentu jedynej córki spadkodawczyni. Jako powód wydziedziczenia matka wskazała niewdzięczność i do dziedziczenia powołała swoją siostrę. Przed śmiercią doszło do pojednania między matką a córką, jednak nie znalazło to formalnego odzwierciedlenia w postaci zmiany testamentu. Matka zmarła, a córka wystąpiła do ciotki o zachowek. Sprawa oparła się o sąd pierwszej instancji, który powództwo oddalił uzasadniając to brakiem dokumentu prawnie potwierdzającego zmianę relacji między spadkodawczynią a jej córką. Powódka złożyła apelację. Sąd II instancji powziął wątpliwość i przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne: Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?
Sąd Najwyższy uchwalił, iż przebaczenie przez spadkodawcę może nastąpić po sporządzeniu testamentu i nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Uzasadniając swoją decyzję SN dodał, że inna treść orzeczenia przeczyłaby głównej zasadzie prawa spadkowego, którego istotą jest ochrona więzów rodzinnych.
* Sygnatura sprawy w Sądzie Najwyższym III CZP 37/18
Nieważność testamentu
Nieważność testamentu może wystąpić w kilku przypadkach, które szerzej opiszemy w tym artykule. Przede wszystkim może się to wiązać z różnymi rodzajami wad testamentu, a wykazanie jego nieważności skutkuje jego podważeniem. Co w takim razie warto wiedzieć w tym zakresie?
Nierówne udziały w majątku wspólnym – o tym warto wiedzieć
Nierówne udziały w majątku wspólnym są przewidziane przez polskie ustawodawstwo. Może się to zdarzyć w majątku wspólnym małżonków, jeżeli zostaną spełnione następujące przesłanki tj. niejednakowy sposób przyczyniania się małżonków do powstania tego majątku oraz ważne powody. Istotna pozostaje jednakże okoliczność, że obie te przesłanki muszą być spełnione łącznie i pozostawać, w określonej relacji względem siebie.