Umowa dożywocia
Umowa dożywocia jest rodzajem umowy cywilnoprawnej, na mocy której jedna strona w zamian za przeniesienie na jej rzecz własności nieruchomości zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie. Umowę dożywocia regulują przepisy Kodeksu cywilnego, a konkretnie art. 908-916. Musi być ona zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Co jeszcze powinniśmy wiedzieć na ten temat?
Umowa dożywocia – na czym polega?
Obowiązek zapewnienia dożywotniego utrzymania strony określają w umowie dożywocia. W przypadku, jeśli strony jednak tego nie uczynią, zastosowanie ma art. 908 § 1 kodeksu cywilnego. Stanowi on, że jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Wynikający z treści przepisów kodeksu cywilnego obowiązek wymaga utrzymania bliskich stosunków osobistych. Wszelkie zakłócenia tych stosunków mogą skutkować np. rozwiązaniem takiej umowy lub jej zmianą. Z tego powodu należy dbać o dobre stosunki pomiędzy stronami.
Umowa dożywocia – czego dotyczy?
Umowa dożywocia skutkuje przeniesieniem własności nieruchomości, stąd konieczność, by była ona zawarta właśnie w formie aktu notarialnego. Przeniesienie własności nieruchomości jednocześnie powoduje obciążenie nieruchomości prawem dożywocia. Jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. W wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie.
Warto zaznaczyć, że umowa dożywocia nie jest zaliczana jak darowizna na schedę spadkową, a więc nie spowoduje ona możliwości dochodzenia roszczeń o zachowek.
Umowa dożywocia – co powinna zawierać?
Umowa dożywocia uregulowana jest przepisami art. 908-916 kodeksu cywilnego. Po pierwsze w takiej umowie zawarty musi zostać przedmiot, a więc wskazanie, czego konkretnie ona dotyczy. Ponadto znaleźć się w niej musi także wartość przedmiotu, a także warunki na jakich zostanie wydany przedmiot oraz datę, kiedy ma to nastąpić (przed, w trakcie lub kilka dni po podpisaniu aktu notarialnego).
W celu podpisania umowy dożywocia wymagany jest dokument tożsamości, podstawa nabycia (np. wypis aktu notarialnego, prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, akt poświadczenia dziedziczenia lub inny dokument). Poza tym należy przedstawić także zaświadczenie Naczelnika Urzędu Skarbowego stwierdzające, np. że podatek od spadków i darowizn został zapłacony lub, że nabycie jest zwolnione od podatku. Kolejną rzeczą jest wypis aktu notarialnego dokumentującego umowę majątkową – o ile została zawarta.
Niezbędne dane do stworzenia aktu notarialnego to:
- Imiona;
- Nazwisko;
- Imię ojca i matki;
- PESEL;
- Data urodzenia wraz z miejscowością;
- Stan cywilny;
- Adres zamieszkania;
- Adres do korespondencji;
- Rodzaj dokumentu tożsamości.
Kto może być zbywcą umowy Dożywocia?
Zbywcą umowy dożywocia może być wyłącznie osoba fizyczna. Z kolei nabywcą może zostać każdy. Wymóg, aby to właśnie osoba fizyczna była zbywcą wynika z tego, że tylko do niej odnoszą się postanowienia o dożywotnim utrzymaniu, a także stosunku bliskości. Należy zaznaczyć, że każdą nieruchomość można zbyć, jednak musi być zachowana forma aktu notarialnego. W przypadku, jeśli nie jest ona zawarta w takiej formie, wówczas skutkuje to nieważnością czynności prawnej. Umowę dożywocia można podpisać w kancelarii notarialnej w Tczewie.
Podział nieruchomości
Podział nieruchomości jest możliwy w określonych warunkach. Zasady podziału reguluje ustawa o gospodarce nieruchomościami, a także Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie podziału i trybu dokonywania podziałów nieruchomości. Kiedy zatem można go dokonać i jak wygląda całe postępowanie?
Zachowek – możliwość obniżenia zachowku oraz rozłożenia go na raty
Co zmieniło się w przepisach prawa spadkowego od poniedziałku, 22 maja 2023 roku? Otóż bardzo wiele! Po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie pojawia się bowiem możliwość obniżenia zachowku oraz rozłożenia go na raty.
Podział majątku wspólnego małżonków a wyprowadzka ze wspólnego mieszkania przed rozwodem
Podział majątku wspólnego małżonków ma na celu to, aby konkretne elementy majątkowe zostały własnością wyłącznie jednego z małżonków. Co jednak w sytuacji, gdy mamy do czynienia z wyprowadzką np. żony przed rozwodem ze wspólnego mieszkania?
Oszustwo w świetle kodeksu karnego
Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Konsekwencje niepłacenia alimentów
Wiele osób pomimo nałożonego obowiązku płacenia alimentów, nie wywiązuje się z niego. Zgodnie z prawem grozi za to szereg konsekwencji. Regulują je przepisy kodeksu karnego. O jakich konkretnie konsekwencjach z tytułu niepłacenia alimentów mowa?
Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności
Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności sprawiają, że nie ma znaczenia, kto jest właścicielem wierzytelności, a wierzyciel dochodzi ich z samego przedmiotu zabezpieczenia. Jakie zabezpieczenia rzeczowe wyróżniamy i czym się charakteryzują? Co powinniśmy wiedzieć na temat hipoteki i pod jakimi postaciami ona występuje?
Profil zaufany – co to takiego?
Profil zaufany jest elektronicznym podpisem, który daje nam możliwość załatwienia pewnych spraw urzędowych bez konieczności wychodzenia z domu. W jaki sposób można założyć profil zaufany oraz dlaczego warto to zrobić?
Opinia biegłego
Opinia biegłego jest szczególnym środkiem dowodowym w postępowaniu cywilnym. Jej cechą charakterystyczną jest wysoki stopień obiektywizmu ze względu na to, że jest sporządzana przez bezstronną osobę w sporze pomiędzy stronami. Co powinniśmy wiedzieć na temat treści i formy?
Odmowa dokonania czynności notarialnej
Udając się do notariusza musimy być świadomi, iż ma on obowiązek odmówienia nam dokonania czynności notarialnej, w chwili gdy uzna, że jest ona sprzeczna z prawem. Należy mieć na uwadze, że notariusz z racji swego urzędu, czuwa ,, nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne’’*.
Pełnomocnictwo w świetle kodeksu cywilnego
Pełnomocnictwo umożliwia osobie, która je posiada, zastępować nas przy określonej czynności. Najczęściej dotyczy ono spraw urzędowych, występowania w naszym imieniu przed sądem, czy zawierania umów. W jaki sposób następuje ustanowienie pełnomocnika, kto i w jakich okolicznościach może nim zostać? Co jeszcze warto wiedzieć o pełnomocnictwie dowiecie się w dalszej części artykułu.
O zakresie czynności notarialnych
Spectrum czynności notarialnych jest o wiele szersze, niż powszechnie przyjęło się pojmować i nie ogranicza się tylko do sporządzania aktów notarialnych. W poniższym artykule nakreślimy zarys praktyk notarialnych, by w formie ,,pigułki wiedzy’’ przybliżyć Państwu profil działalności kancelarii notarialnej.
Spadkobierca ustawowy i testamentowy
Spadkobierca zgodnie z definicją jest to podmiot, na którego przechodzi ogól praw i obowiązków po osobie zmarłej. W prawie wyróżnić możemy spadkobiercę ustawowego i testamentowego. Na czym polega różnica między nimi i kto może zostać spadkobiercą, a kto takiej możliwości nie ma? Ta wiedza przyda się każdemu!
Zniesienie współwłasności – najważniejsze informacje
Czy zniesienie współwłasności jest możliwe? Tak, choć nie we wszystkich okolicznościach. Może dojść do polubownego zniesienia współwłasności lub na drodze sądowej i to także na określonych zasadach. Z artykułu dowiecie się, jakie są sposoby jej zniesienia i na czym one polegają.
UMOWA NAJMU OKAZJONALNEGO U NOTARIUSZA
Artykuł ten kierujemy do osób, które z różnych względów ,,chciałyby, ale boją się’’ wynająć mieszkanie. Obawiają się zaostrzonych rygorów prawa lokalowego, obowiązującego w polskim prawie zakazu ,,eksmisji na bruk’’ oraz komplikacji wynikających z podpisania umowy z ewentualnymi nieuczciwymi bądź uciążliwymi lokatorami. Istnieje proste wyjście z takiej sytuacji i furtka w postaci umowy najmu okazjonalnego w formie aktu notarialnego.
PRZEBACZENIE UCHYLA WYDZIEDZICZENIE
Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 roku: ,,Przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej’’.
Sprawa dotyczyła wydziedziczenia na mocy testamentu jedynej córki spadkodawczyni. Jako powód wydziedziczenia matka wskazała niewdzięczność i do dziedziczenia powołała swoją siostrę. Przed śmiercią doszło do pojednania między matką a córką, jednak nie znalazło to formalnego odzwierciedlenia w postaci zmiany testamentu. Matka zmarła, a córka wystąpiła do ciotki o zachowek. Sprawa oparła się o sąd pierwszej instancji, który powództwo oddalił uzasadniając to brakiem dokumentu prawnie potwierdzającego zmianę relacji między spadkodawczynią a jej córką. Powódka złożyła apelację. Sąd II instancji powziął wątpliwość i przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne: Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?
Sąd Najwyższy uchwalił, iż przebaczenie przez spadkodawcę może nastąpić po sporządzeniu testamentu i nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Uzasadniając swoją decyzję SN dodał, że inna treść orzeczenia przeczyłaby głównej zasadzie prawa spadkowego, którego istotą jest ochrona więzów rodzinnych.
* Sygnatura sprawy w Sądzie Najwyższym III CZP 37/18