Testament u notariusza
Testament można sporządzić samodzielnie albo w formie aktu notarialnego. Nie można powiedzieć, że któryś z testamentów jest „lepszy” albo „bardziej zgodny z prawem”, bo oba rodzą skutki prawne. Czym więc różnią się między sobą?
Co to jest testament?
Testament to jednostronna czynność prawna (dla swojej skuteczności wymaga oświadczenia woli jednej strony), w której testator (osoba sporządzająca testament) dokonuje rozporządzenia swoim majątkiem na wypadek śmierci. W testamencie spadkodawca wyraża swoją ostatnią wolę i powołuje określone osoby – niekoniecznie członków rodziny – do otrzymania spadku.
Sporządzenie testamentu nie jest obowiązkowe. W przypadku jego braku dziedziczenie następuje na podstawie określonych przepisów (dziedziczenie ustawowe). Testament służy modyfikacji postanowień ustawowych. Można w nim również ustanowić dodatkowe zapisy czy polecenia albo dokonać wydziedziczenia członka rodziny, a więc pozbawić go prawa do zachowku.
Testament może zostać sporządzony wyłącznie przez osobę mającą pełną zdolność do czynności prawnych. Kodeks cywilny przewiduje dwie możliwości sporządzenia testamentu:
- testament zwykły powinien zostać spisany odręcznie i musi zostać opatrzony własnoręcznym podpisem. Powinien też zawierać datę – jej brak nie spowoduje nieważności, ale może skomplikować kwestie interpretacji ostatniej woli.
- testament przechowuje się w domu lub może on zostać przekazany zaufanej osobie, która po śmierci testatora ma obowiązek poinformować spadkobierców, że jest w jego posiadaniu;
- testament notarialny, o którym więcej powiemy w dalszej części artykułu.
Testament notarialny
Testament notarialny jest sporządzany przez notariusza według ściśle określonych zasad. W treści wskazuje się osobę lub osoby powołane do spadku. Jest on sporządzany w obecności osoby będącej testatorem – nie można podyktować testamentu przez telefon ani upoważnić innej osoby do zawarcia go w swoim imieniu. Notariusz sporządza testament zgodnie z wolą spadkodawcy, z zachowaniem wszystkich wymogów ustawowych.
Poza wskazaniem osób, które mają odziedziczyć jego majątek, spadkodawca może umieścić w nim również tzw. zapis windykacyjny. Pozwala on na przekazanie oznaczonym osobom wyłącznie określonych przedmiotów czy nieruchomości. Z chwilą śmierci spadkodawcy wskazany przedmiot od razu staje się własnością tych osób. Taki zapis nie jest dozwolony w testamencie zwykłym – jego zastrzeżenie wymaga sporządzenia testamentu notarialnego.
Jak sporządzić testament u notariusza
Aby notariusz mógł sporządzić testament, musi zapoznać się z:
- ważnym dokumentem potwierdzającym tożsamość testatora (dowód osobisty lub paszport),
- danymi osób, które zostaną wskazane w testamencie (imię, nazwisko, imiona rodziców, data urodzenia),
- jeśli testament ma zawierać zapis windykacyjny, testator musi przedstawić numer księgi wieczystej lub dane dotyczące prawa do lokalu.
Samo sporządzenie testamentu u notariusza jest bardzo proste. Spadkodawca przed wizytą w kancelarii notarialnej powinien przemyśleć, w jaki sposób chce podzielić majątek, a wszystkie wątpliwości zgłosić notariuszowi. Decydując się na taką formę sporządzenia ostatniej woli, testator ma pewność, że dokument będzie precyzyjnie odzwierciedlać jego intencje.
Nie każdy, kto sporządza testament odręczny, wie, że nie można w nim przeznaczyć konkretnych składników majątkowych wskazanej osobie – rozporządza się udziałem majątku. Wskazywanie konkretnych przedmiotów to popularny błąd, który może wynikać z „inspirowania się” amerykańskimi filmami, w których takie rozporządzenia są zgodne z prawem. Obecność notariusza pozwala uniknąć tego rodzaju błędów. Spadkodawca może więc mieć pewność, że po jego śmierci między spadkobiercami nie dojdzie do sporów o interpretację testamentu.
Po sporządzeniu akt zostaje odczytany spadkodawcy i podpisany w obecności notariusza. Notariusz w Tczewie pomaga w sporządzeniu testamentu.
Testament w formie aktu notarialnego – koszty
Jaki jest koszt sporządzenia testamentu u notariusza?
- Maksymalna stawka taksy notarialnej w przypadku sporządzania testamentu w formie aktu notarialnego wynosi 50 złotych + 23 proc. VAT.
- Testament zawierający zapis windykacyjny to koszt maksymalnie 200 zł + VAT.
- Testament z zapisem zwykłym, testament z wydziedziczeniem lub poleceniem to koszt 150 zł + VAT.
- Za odwołanie testamentu płaci się 30 zł + VAT.
Trzeba też doliczyć koszt wypisu w cenie 6 zł + VAT za stronę.
Podział nieruchomości
Podział nieruchomości jest możliwy w określonych warunkach. Zasady podziału reguluje ustawa o gospodarce nieruchomościami, a także Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie podziału i trybu dokonywania podziałów nieruchomości. Kiedy zatem można go dokonać i jak wygląda całe postępowanie?
Zachowek – możliwość obniżenia zachowku oraz rozłożenia go na raty
Co zmieniło się w przepisach prawa spadkowego od poniedziałku, 22 maja 2023 roku? Otóż bardzo wiele! Po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie pojawia się bowiem możliwość obniżenia zachowku oraz rozłożenia go na raty.
Podział majątku wspólnego małżonków a wyprowadzka ze wspólnego mieszkania przed rozwodem
Podział majątku wspólnego małżonków ma na celu to, aby konkretne elementy majątkowe zostały własnością wyłącznie jednego z małżonków. Co jednak w sytuacji, gdy mamy do czynienia z wyprowadzką np. żony przed rozwodem ze wspólnego mieszkania?
Oszustwo w świetle kodeksu karnego
Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Konsekwencje niepłacenia alimentów
Wiele osób pomimo nałożonego obowiązku płacenia alimentów, nie wywiązuje się z niego. Zgodnie z prawem grozi za to szereg konsekwencji. Regulują je przepisy kodeksu karnego. O jakich konkretnie konsekwencjach z tytułu niepłacenia alimentów mowa?
Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności
Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności sprawiają, że nie ma znaczenia, kto jest właścicielem wierzytelności, a wierzyciel dochodzi ich z samego przedmiotu zabezpieczenia. Jakie zabezpieczenia rzeczowe wyróżniamy i czym się charakteryzują? Co powinniśmy wiedzieć na temat hipoteki i pod jakimi postaciami ona występuje?
Profil zaufany – co to takiego?
Profil zaufany jest elektronicznym podpisem, który daje nam możliwość załatwienia pewnych spraw urzędowych bez konieczności wychodzenia z domu. W jaki sposób można założyć profil zaufany oraz dlaczego warto to zrobić?
Opinia biegłego
Opinia biegłego jest szczególnym środkiem dowodowym w postępowaniu cywilnym. Jej cechą charakterystyczną jest wysoki stopień obiektywizmu ze względu na to, że jest sporządzana przez bezstronną osobę w sporze pomiędzy stronami. Co powinniśmy wiedzieć na temat treści i formy?
Odmowa dokonania czynności notarialnej
Udając się do notariusza musimy być świadomi, iż ma on obowiązek odmówienia nam dokonania czynności notarialnej, w chwili gdy uzna, że jest ona sprzeczna z prawem. Należy mieć na uwadze, że notariusz z racji swego urzędu, czuwa ,, nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne’’*.
Pełnomocnictwo w świetle kodeksu cywilnego
Pełnomocnictwo umożliwia osobie, która je posiada, zastępować nas przy określonej czynności. Najczęściej dotyczy ono spraw urzędowych, występowania w naszym imieniu przed sądem, czy zawierania umów. W jaki sposób następuje ustanowienie pełnomocnika, kto i w jakich okolicznościach może nim zostać? Co jeszcze warto wiedzieć o pełnomocnictwie dowiecie się w dalszej części artykułu.
O zakresie czynności notarialnych
Spectrum czynności notarialnych jest o wiele szersze, niż powszechnie przyjęło się pojmować i nie ogranicza się tylko do sporządzania aktów notarialnych. W poniższym artykule nakreślimy zarys praktyk notarialnych, by w formie ,,pigułki wiedzy’’ przybliżyć Państwu profil działalności kancelarii notarialnej.
Spadkobierca ustawowy i testamentowy
Spadkobierca zgodnie z definicją jest to podmiot, na którego przechodzi ogól praw i obowiązków po osobie zmarłej. W prawie wyróżnić możemy spadkobiercę ustawowego i testamentowego. Na czym polega różnica między nimi i kto może zostać spadkobiercą, a kto takiej możliwości nie ma? Ta wiedza przyda się każdemu!
Zniesienie współwłasności – najważniejsze informacje
Czy zniesienie współwłasności jest możliwe? Tak, choć nie we wszystkich okolicznościach. Może dojść do polubownego zniesienia współwłasności lub na drodze sądowej i to także na określonych zasadach. Z artykułu dowiecie się, jakie są sposoby jej zniesienia i na czym one polegają.
UMOWA NAJMU OKAZJONALNEGO U NOTARIUSZA
Artykuł ten kierujemy do osób, które z różnych względów ,,chciałyby, ale boją się’’ wynająć mieszkanie. Obawiają się zaostrzonych rygorów prawa lokalowego, obowiązującego w polskim prawie zakazu ,,eksmisji na bruk’’ oraz komplikacji wynikających z podpisania umowy z ewentualnymi nieuczciwymi bądź uciążliwymi lokatorami. Istnieje proste wyjście z takiej sytuacji i furtka w postaci umowy najmu okazjonalnego w formie aktu notarialnego.
PRZEBACZENIE UCHYLA WYDZIEDZICZENIE
Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 roku: ,,Przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej’’.
Sprawa dotyczyła wydziedziczenia na mocy testamentu jedynej córki spadkodawczyni. Jako powód wydziedziczenia matka wskazała niewdzięczność i do dziedziczenia powołała swoją siostrę. Przed śmiercią doszło do pojednania między matką a córką, jednak nie znalazło to formalnego odzwierciedlenia w postaci zmiany testamentu. Matka zmarła, a córka wystąpiła do ciotki o zachowek. Sprawa oparła się o sąd pierwszej instancji, który powództwo oddalił uzasadniając to brakiem dokumentu prawnie potwierdzającego zmianę relacji między spadkodawczynią a jej córką. Powódka złożyła apelację. Sąd II instancji powziął wątpliwość i przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne: Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?
Sąd Najwyższy uchwalił, iż przebaczenie przez spadkodawcę może nastąpić po sporządzeniu testamentu i nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Uzasadniając swoją decyzję SN dodał, że inna treść orzeczenia przeczyłaby głównej zasadzie prawa spadkowego, którego istotą jest ochrona więzów rodzinnych.
* Sygnatura sprawy w Sądzie Najwyższym III CZP 37/18