Taksa notarialna – mity i fakty

utworzone przez | 22 lutego 2022 | Czynności notarialne

O niebotycznych wynagrodzeniach pobieranych przez notariuszy krążą legendy. Trudno dociec, kto jest ich autorem, skoro, jak wykazano w poprzednim artykule, ,,Statystyczny Polak’’ bywa gościem nader rzadko spotykanym w kancelarii notarialnej. Niemniej; mit istnieje i pora się z nim rozprawić za pomocą faktów, czyli bezwzględnie.

Od czego zależy wynagrodzenie notariusza?

Zacznijmy od tego, że notariusz jako urzędnik państwowy, nie świadczy usług, ale wykonuje czynności notarialne. Jest zobligowany do respektowania rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Nie ma podstaw prawnych do zawyżenia kwoty należnej za wykonanie powierzonej czynności notarialnej, może natomiast ją obniżyć, zrzekając się niejako przysługującego prawa do wyższego wynagrodzenia. Logicznym jest, iż wysokość taksy zależy od wartości czynności notarialnej i powiększa się wraz z jej wzrostem. Dla przykładu: im droższą nieruchomość nabędziemy, tym wyższa taksa przysługiwać będzie notariuszowi tytułem sporządzenia dokumentów prawnie legalizujących daną transakcję.

Istnieją czynności notarialne, przy sporządzaniu których pobiera się tylko ułamkową część taksy notarialnej (np. ½ maksymalnej stawki, ¼ maksymalnej stawki, itp.) oraz czynności, przy których taksa notarialna uniezależniona zostaje od wartości czynności i przyjmuje wartość stałą. Powyższa sytuacja dotyczy m.in. sporządzania testamentu, potwierdzenia dziedziczenia, zawierania umów małżeńskich.

Internet służy kalkulatorami stawek taksy notarialnej. W domowym zaciszu możemy samodzielnie poznać, na jakie koszty powinniśmy być przygotowani przy sporządzaniu aktu notarialnego czy dokonaniu czynności notarialnej. W kancelarii notarialnej nie przystoi się targować, nie tylko z uwagi na powagę instancji i status quo notariusza, zawsze jednak należy podjąć próbę dojścia do porozumienia zadowalającego pertraktujące strony. Na tym wszak zasadza się istota notariatu.

Co składa się na wynagrodzenie notariusza?

Pamiętajmy, że na wynagrodzenie notariusza składają się jeszcze podatki (od czynności cywilnoprawnych oraz VAT) i opłaty sądowe, których negocjować nie sposób, ponieważ regulowane są odrębnymi przepisami. W uzasadnionych przypadkach, kiedy koszt opłat notarialnych okaże się zbyt wysoki, należy zwrócić się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania z wnioskiem o zwolnienie od ponoszenia kosztów notarialnych. Sąd rozpatrzy wniosek i jeśli uzna to za zasadne, wyznaczy notariusza z urzędu, który wykona wymagane prawem czynności na koszt Skarbu Państwa.

*Na potrzeby niniejszego artykułu pominiemy na chwilę maksymę, iż dżentelmeni nie rozmawiają o pieniądzach.

Oszustwo w świetle kodeksu karnego

Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności

Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności sprawiają, że nie ma znaczenia, kto jest właścicielem wierzytelności, a wierzyciel dochodzi ich z samego przedmiotu zabezpieczenia. Jakie zabezpieczenia rzeczowe wyróżniamy i czym się charakteryzują? Co powinniśmy wiedzieć na temat hipoteki i pod jakimi postaciami ona występuje?

Opinia biegłego

Opinia biegłego jest szczególnym środkiem dowodowym w postępowaniu cywilnym. Jej cechą charakterystyczną jest wysoki stopień obiektywizmu ze względu na to, że jest sporządzana przez bezstronną osobę w sporze pomiędzy stronami. Co powinniśmy wiedzieć na temat treści i formy?

Odmowa dokonania czynności notarialnej

Udając się do notariusza musimy być świadomi, iż ma on obowiązek odmówienia nam dokonania czynności notarialnej, w chwili gdy uzna, że jest ona sprzeczna z prawem. Należy mieć na uwadze, że notariusz z racji swego urzędu, czuwa ,, nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne’’*.

Pełnomocnictwo w świetle kodeksu cywilnego

Pełnomocnictwo umożliwia osobie, która je posiada, zastępować nas przy określonej czynności. Najczęściej dotyczy ono spraw urzędowych, występowania w naszym imieniu przed sądem, czy zawierania umów. W jaki sposób następuje ustanowienie pełnomocnika, kto i w jakich okolicznościach może nim zostać? Co jeszcze warto wiedzieć o pełnomocnictwie dowiecie się w dalszej części artykułu.

O zakresie czynności notarialnych

Spectrum czynności notarialnych jest o wiele szersze, niż powszechnie przyjęło się pojmować i nie ogranicza się tylko do sporządzania aktów notarialnych. W poniższym artykule nakreślimy zarys praktyk notarialnych, by w formie ,,pigułki wiedzy’’ przybliżyć Państwu profil działalności kancelarii notarialnej.

Spadkobierca ustawowy i testamentowy

Spadkobierca zgodnie z definicją jest to podmiot, na którego przechodzi ogól praw i obowiązków po osobie zmarłej. W prawie wyróżnić możemy spadkobiercę ustawowego i testamentowego. Na czym polega różnica między nimi i kto może zostać spadkobiercą, a kto takiej możliwości nie ma? Ta wiedza przyda się każdemu!

UMOWA NAJMU OKAZJONALNEGO U NOTARIUSZA

Artykuł ten kierujemy do osób, które z różnych względów ,,chciałyby, ale boją się’’ wynająć mieszkanie. Obawiają się zaostrzonych rygorów prawa lokalowego, obowiązującego w polskim prawie zakazu ,,eksmisji na bruk’’ oraz komplikacji wynikających z podpisania umowy z ewentualnymi nieuczciwymi bądź uciążliwymi lokatorami. Istnieje proste wyjście z takiej sytuacji i furtka w postaci umowy najmu okazjonalnego w formie aktu notarialnego.

PRZEBACZENIE UCHYLA WYDZIEDZICZENIE

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 roku: ,,Przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej’’.
Sprawa dotyczyła wydziedziczenia na mocy testamentu jedynej córki spadkodawczyni. Jako powód wydziedziczenia matka wskazała niewdzięczność i do dziedziczenia powołała swoją siostrę. Przed śmiercią doszło do pojednania między matką a córką, jednak nie znalazło to formalnego odzwierciedlenia w postaci zmiany testamentu. Matka zmarła, a córka wystąpiła do ciotki o zachowek. Sprawa oparła się o sąd pierwszej instancji, który powództwo oddalił uzasadniając to brakiem dokumentu prawnie potwierdzającego zmianę relacji między spadkodawczynią a jej córką. Powódka złożyła apelację. Sąd II instancji powziął wątpliwość i przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne: Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?
Sąd Najwyższy uchwalił, iż przebaczenie przez spadkodawcę może nastąpić po sporządzeniu testamentu i nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Uzasadniając swoją decyzję SN dodał, że inna treść orzeczenia przeczyłaby głównej zasadzie prawa spadkowego, którego istotą jest ochrona więzów rodzinnych.

* Sygnatura sprawy w Sądzie Najwyższym III CZP 37/18

Nieważność testamentu

Nieważność testamentu może wystąpić w kilku przypadkach, które szerzej opiszemy w tym artykule. Przede wszystkim może się to wiązać z różnymi rodzajami wad testamentu, a wykazanie jego nieważności skutkuje jego podważeniem. Co w takim razie warto wiedzieć w tym zakresie?