O technologii cyfrowej w praktyce notarialnej
W 1995 roku amerykański ekonomista, Jeremy Rifkin, sformułował w kontrowersyjnej publikacji ,,Koniec pracy’’* teorię, według której już wkrótce powszechna komputeryzacja doprowadzi do globalnego bezrobocia i głębokiego kryzysu ogólnoświatowego. Postęp cywilizacyjny oraz towarzyszące mu: cyfryzacja i automatyzacja wszelkich dziedzin życia ludzkiego spowodują brak zapotrzebowania na pracowników. Proces ten będzie przebiegał etapami. Początkowo dotknie analityków, finansistów i urzędników. Następnie ,,sztuczna inteligencja’’ wyprze z rynku pracy: lekarzy, nauczycieli i prawników.
Nie będziemy polemizowali z powyższą tezą. Póki co, od jej upublicznienia minęło przeszło 20 lat i światu nie zagraża totalna katastrofa gospodarcza (przynajmniej na moment powstania niniejszego artykułu). Niemniej; technologia informacyjna bezpardonowo wkracza we wszystkie sfery ludzkiej działalności (jakby ewolucja człowieka przebiegała na linii: od homo faber po homo cyber -; ). Mało tego – IT stawia niekwestionowany wymóg posługiwania się sobą na każdym niemal kroku i to na wszystkich szerokościach geograficznych świata. Nic dziwnego zatem, że nie omija i kancelarii notarialnych, tym bardziej, że nawet w krańcowo uproszczonej definicji technologii informacyjnej nie sposób nie dostrzec analogii w zestawieniu z meritum funkcjonowania instytucji notariatu. Czymże jest bowiem i jedno i drugie, jeśli nie: zbieraniem, przetwarzaniem, przesyłaniem, przechowywaniem, zabezpieczaniem i prezentowaniem informacji? **
Polskie kancelarie notarialne korzystają ze zdobyczy technologicznych na prawach nie mniejszych, niż inni ich użytkownicy. Za pomocą systemu teleinformatycznego komunikują się z sądem wieczystoksięgowym przesyłając wnioski wieczystoksięgowe. W formie elektronicznej prowadzony jest Rejestr Spadkowy, który obejmuje wszystkie postanowienia dotyczące stwierdzenia nabycia spadku wydane w Polsce po 08.09.2016 r, a także informacje o notarialnych aktach poświadczenia dziedziczenia sporządzonych po 01.03.2009 r. Rejestr prowadzony jest także dla europejskich poświadczeń spadkowych wydanych w Polsce po
8 września 2016 roku.
Kolejnym posunięciem w digitalizacji obrotu prawnego było uruchomienie w maju bieżącego roku systemu CREWAN, o którym Mariusz Białecki, prezes Krajowej Rady Notarialnej, mówi w wywiadzie dla Dziennika Gazety Prawnej: ,,A trzeci element, chyba najbliższy notariatowi, to Centralne Repozytorium Elektronicznych Wypisów Aktów Notarialnych. Mamy taki plan, żeby oprócz aktów obejmujących informacje konieczne do przesłania Krajowemu Rejestrowi Sądowemu rozszerzyć repozytorium o wypisy innych aktów, również tych, które stanowią podstawę wpisu do księgi wieczystej. To pozwoli, w dającej się przewidzieć przyszłości, przejść na całkowicie teleinformatyczny sposób komunikowania się z sądem wieczystoksięgowym. Dzięki temu nie tylko sam wniosek, ale także dokumenty będące podstawą wpisu będą przesyłane razem z nim, drogą elektroniczną. I od razu będą gotowe do pobrania przez wydziały wieczystoksięgowe.’’***
O postępie cyfryzacji notariatu będziemy informować Państwa na bieżąco w kolejnych artykułach. A wracając do Rifkina i jego ,,Końca pracy’’ chcielibyśmy uspokoić, iż zawód notariusza ma w sobie za dużo ,,pierwiastka ludzkiego’’, by zbyt łatwo poddać się na nawet najbardziej wysublimowanym algorytmom. Jeśli zniknie z listy zawodów – to jako ostatni. Przecież KTOŚ będzie musiał ten fakt odnotować! 😉
*Jeremy Rifkin, Koniec pracy. Schyłek siły roboczej na świecie i początek ery postrynkowej
** https://pl.wikipedia.org/wiki/Technologia_informacyjna
***http://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1123651,mariusz-bialecki-o-rodo-i-notariacie.html
Zachowek – możliwość obniżenia zachowku oraz rozłożenia go na raty
Co zmieniło się w przepisach prawa spadkowego od poniedziałku, 22 maja 2023 roku? Otóż bardzo wiele! Po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie pojawia się bowiem możliwość obniżenia zachowku oraz rozłożenia go na raty.
Podział majątku wspólnego małżonków a wyprowadzka ze wspólnego mieszkania przed rozwodem
Podział majątku wspólnego małżonków ma na celu to, aby konkretne elementy majątkowe zostały własnością wyłącznie jednego z małżonków. Co jednak w sytuacji, gdy mamy do czynienia z wyprowadzką np. żony przed rozwodem ze wspólnego mieszkania?
Oszustwo w świetle kodeksu karnego
Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Konsekwencje niepłacenia alimentów
Wiele osób pomimo nałożonego obowiązku płacenia alimentów, nie wywiązuje się z niego. Zgodnie z prawem grozi za to szereg konsekwencji. Regulują je przepisy kodeksu karnego. O jakich konkretnie konsekwencjach z tytułu niepłacenia alimentów mowa?
Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności
Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności sprawiają, że nie ma znaczenia, kto jest właścicielem wierzytelności, a wierzyciel dochodzi ich z samego przedmiotu zabezpieczenia. Jakie zabezpieczenia rzeczowe wyróżniamy i czym się charakteryzują? Co powinniśmy wiedzieć na temat hipoteki i pod jakimi postaciami ona występuje?
Profil zaufany – co to takiego?
Profil zaufany jest elektronicznym podpisem, który daje nam możliwość załatwienia pewnych spraw urzędowych bez konieczności wychodzenia z domu. W jaki sposób można założyć profil zaufany oraz dlaczego warto to zrobić?
Opinia biegłego
Opinia biegłego jest szczególnym środkiem dowodowym w postępowaniu cywilnym. Jej cechą charakterystyczną jest wysoki stopień obiektywizmu ze względu na to, że jest sporządzana przez bezstronną osobę w sporze pomiędzy stronami. Co powinniśmy wiedzieć na temat treści i formy?
Odmowa dokonania czynności notarialnej
Udając się do notariusza musimy być świadomi, iż ma on obowiązek odmówienia nam dokonania czynności notarialnej, w chwili gdy uzna, że jest ona sprzeczna z prawem. Należy mieć na uwadze, że notariusz z racji swego urzędu, czuwa ,, nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne’’*.
Pełnomocnictwo w świetle kodeksu cywilnego
Pełnomocnictwo umożliwia osobie, która je posiada, zastępować nas przy określonej czynności. Najczęściej dotyczy ono spraw urzędowych, występowania w naszym imieniu przed sądem, czy zawierania umów. W jaki sposób następuje ustanowienie pełnomocnika, kto i w jakich okolicznościach może nim zostać? Co jeszcze warto wiedzieć o pełnomocnictwie dowiecie się w dalszej części artykułu.
O zakresie czynności notarialnych
Spectrum czynności notarialnych jest o wiele szersze, niż powszechnie przyjęło się pojmować i nie ogranicza się tylko do sporządzania aktów notarialnych. W poniższym artykule nakreślimy zarys praktyk notarialnych, by w formie ,,pigułki wiedzy’’ przybliżyć Państwu profil działalności kancelarii notarialnej.
Spadkobierca ustawowy i testamentowy
Spadkobierca zgodnie z definicją jest to podmiot, na którego przechodzi ogól praw i obowiązków po osobie zmarłej. W prawie wyróżnić możemy spadkobiercę ustawowego i testamentowego. Na czym polega różnica między nimi i kto może zostać spadkobiercą, a kto takiej możliwości nie ma? Ta wiedza przyda się każdemu!
Zniesienie współwłasności – najważniejsze informacje
Czy zniesienie współwłasności jest możliwe? Tak, choć nie we wszystkich okolicznościach. Może dojść do polubownego zniesienia współwłasności lub na drodze sądowej i to także na określonych zasadach. Z artykułu dowiecie się, jakie są sposoby jej zniesienia i na czym one polegają.
UMOWA NAJMU OKAZJONALNEGO U NOTARIUSZA
Artykuł ten kierujemy do osób, które z różnych względów ,,chciałyby, ale boją się’’ wynająć mieszkanie. Obawiają się zaostrzonych rygorów prawa lokalowego, obowiązującego w polskim prawie zakazu ,,eksmisji na bruk’’ oraz komplikacji wynikających z podpisania umowy z ewentualnymi nieuczciwymi bądź uciążliwymi lokatorami. Istnieje proste wyjście z takiej sytuacji i furtka w postaci umowy najmu okazjonalnego w formie aktu notarialnego.
PRZEBACZENIE UCHYLA WYDZIEDZICZENIE
Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 roku: ,,Przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej’’.
Sprawa dotyczyła wydziedziczenia na mocy testamentu jedynej córki spadkodawczyni. Jako powód wydziedziczenia matka wskazała niewdzięczność i do dziedziczenia powołała swoją siostrę. Przed śmiercią doszło do pojednania między matką a córką, jednak nie znalazło to formalnego odzwierciedlenia w postaci zmiany testamentu. Matka zmarła, a córka wystąpiła do ciotki o zachowek. Sprawa oparła się o sąd pierwszej instancji, który powództwo oddalił uzasadniając to brakiem dokumentu prawnie potwierdzającego zmianę relacji między spadkodawczynią a jej córką. Powódka złożyła apelację. Sąd II instancji powziął wątpliwość i przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne: Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?
Sąd Najwyższy uchwalił, iż przebaczenie przez spadkodawcę może nastąpić po sporządzeniu testamentu i nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Uzasadniając swoją decyzję SN dodał, że inna treść orzeczenia przeczyłaby głównej zasadzie prawa spadkowego, którego istotą jest ochrona więzów rodzinnych.
* Sygnatura sprawy w Sądzie Najwyższym III CZP 37/18
Nieważność testamentu
Nieważność testamentu może wystąpić w kilku przypadkach, które szerzej opiszemy w tym artykule. Przede wszystkim może się to wiązać z różnymi rodzajami wad testamentu, a wykazanie jego nieważności skutkuje jego podważeniem. Co w takim razie warto wiedzieć w tym zakresie?