Otwarcie i ogłoszenie testamentu u notariusza

utworzone przez | 11 lipca 2024 | Czynności notarialne

Otwarcie testamentu może nastąpić w dowolnym momencie po śmierci spadkodawcy. Cały proces może odbyć się zarówno u notariusza, jak i w sądzie. Opisujemy, jak wygląda procedura otwarcia i ogłoszenia testamentu w kancelarii notarialnej.

Otwarcie i ogłoszenie testamentu u notariusza

Otwarcie testamentu ma na celu wypełnienie woli zmarłego oraz poinformowanie spadkobierców o zawartych w nim rozporządzeniach.

Art. 646 Kodeksu postępowania cywilnego nakłada na osobę, która ma wiedzę dotyczącą tego, gdzie znajduje się testament, obowiązek złożenia go w sądzie lub u notariusza wraz z aktem zgonu natychmiast po śmierci spadkodawcy. Uchylenie się od tego obowiązku może skutkować nałożeniem kary grzywny przez sąd.

Po złożeniu testamentu w kancelarii notarialnej notariusz ustala krąg spadkobierców zmarłego oraz weryfikuje, czy testament został sporządzony zgodnie z przepisami. Otwarcie testamentu jest uzależnione od spełnienia kilku warunków:

  • przedłożenie aktu zgonu testatora,
  • otwarcie testamentu odbywa się na wniosek zainteresowanych osób, 
  • notariusz otwiera testament w obecności osób zainteresowanych. Jeśli spadkodawca złożył u notariusza kilka testamentów, wszystkie powinny być otwarte na jednym spotkaniu.

Otwarciu i ogłoszeniu testamentu towarzyszy sporządzenie protokołu, w którym notariusz opisuje zewnętrzny stan dokumentu oraz dane osoby, która złożyła testament. 

Termin otwarcia testamentu

Jaki jest czas na otwarcie testamentu po śmierci spadkodawcy? Przepisy nie narzucają terminu, w którym może to nastąpić. Do otwarcia testamentu może dojść krótko po śmierci testatora, ale nie można wykluczyć też sytuacji, w której testament zaginął i został odnaleziony dopiero po latach, co opóźni termin otwarcia.

Notariusz, który otrzymał testament od osoby, u której się znajdował, otwiera go, gdy potwierdzi śmierć spadkodawcy.

Notariusz nie ma obowiązku informować kogokolwiek o terminie otwarcia i odczytania testamentu, niemniej osoby zainteresowane mają prawo pojawić się na ogłoszeniu testamentu. Nie należy więc utożsamiać odczytania testamentu u notariusza z jego upublicznieniem: to czynność o charakterze urzędowym, której celem jest potwierdzenie faktu złożenia dokumentu.

Dopiero po potwierdzeniu faktu złożenia dokumentu, określeniu jego cech i stanu, w jakim znajduje się dokument, notariusz informuje o istnieniu testamentu możliwie szeroką grupę osób zainteresowanych. Będą to głównie:

  • osoby, których dotyczy rozporządzenie (spadkodawcy),
  • kurator spadku, wykonawca testamentu (o ile ich ustanowiono).

Ogłoszenie testamentu notarialnego

Inne zasady dotyczą testamentu, który został sporządzony w formie aktu notarialnego. Jednym z powodów, dla których testatorzy decydują się na taką formę sporządzenia ostatniej woli, jest chęć posiadania pewności, że testament nie zginie i zostanie odczytany wkrótce po jego śmierci.

Testament sporządzony w formie aktu notarialnego jest przechowywany w kancelarii notarialnej przez 10 lat od daty jego sporządzenia – po upływie tego czasu przekazywany jest do archiwum ksiąg wieczystych Sądu Rejonowego według właściwości – siedziba kancelarii notarialnej. Jeżeli bliscy wiedzą, w której kancelarii zmarły sporządził testament, powinni się tam udać i przedłożyć akt zgonu testatora. Jeśli nie mają takiej wiedzy, można to sprawdzić w Notarialnym Rejestrze Testamentów.

Po ustaleniu miejsca złożenia testamentu i po zapoznaniu się z aktem zgonu notariusz otwiera testament i ogłasza go, a następnie sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.

Odczytanie testamentu u notariusza – koszt

Maksymalne stawki taksy notarialnej określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości. Przewiduje ono następujące opłaty:

  • sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego wynosi 50 zł,
  • sporządzenie protokołu dziedziczenia – 100 zł,
  • sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia testamentowego z zapisem windykacyjnym – 100 zł,
  • sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu – maksymalnie 50 zł.

Podane stawki są kwotami netto, do których należy doliczyć 23 proc. podatku VAT oraz koszt sporządzenia wypisów aktów notarialnych.

 

Zabezpieczenia osobiste wierzytelności

Zabezpieczenia osobiste, to jeden z dwóch sposobów zabezpieczeń wierzytelności. Mowa o nich, gdy wierzyciel może dochodzić długu od dłużnika głównego lub z majątku osoby, która takie zabezpieczenia ustanowiła na rzecz wierzyciela. O jakich konkretnie zabezpieczeniach mowa?

Zasiłek rodzinny

Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Komu przysługuje i jaka jest jego wysokość? A także kto zgodnie z przepisami nie może go otrzymać, dowiecie się w dalszej części artykułu.

PEŁNOMOCNICTWO NOTARIALNE – PRAKTYCZNE INFORMACJE

Poprzedni artykuł traktował pełnomocnictwa notarialne: czy to w formie potwierdzenia własnoręczności podpisu na dokumencie, czy też w formie aktu notarialnego jako użyteczne na gruncie zawodowym. W niniejszym wpisie skupimy się na upoważnieniach notarialnych dotyczących sytuacji konkretnych, z którymi możemy spotkać się na co dzień w życiu prywatnym. Temat jest tym istotniejszy, że wakacje mamy w pełni i niektóre z poniższych informacji mogą okazać się Państwu przydatne w planowaniu urlopowego wypoczynku.

Służebności i ich rodzaje

Służebności są uregulowanym przez kodeks cywilny, ograniczonym prawem rzeczowym obciążającym nieruchomość. Celem służebności jest zwiększenie użyteczności innej nieruchomości lub zaspokojenie potrzeb innej osoby fizycznej.

Podział nieruchomości

Podział nieruchomości  jest możliwy w określonych warunkach. Zasady podziału reguluje ustawa o gospodarce nieruchomościami, a także Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie podziału i trybu dokonywania podziałów nieruchomości. Kiedy zatem można go dokonać i jak wygląda całe postępowanie?

Oszustwo w świetle kodeksu karnego

Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności

Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności sprawiają, że nie ma znaczenia, kto jest właścicielem wierzytelności, a wierzyciel dochodzi ich z samego przedmiotu zabezpieczenia. Jakie zabezpieczenia rzeczowe wyróżniamy i czym się charakteryzują? Co powinniśmy wiedzieć na temat hipoteki i pod jakimi postaciami ona występuje?

Opinia biegłego

Opinia biegłego jest szczególnym środkiem dowodowym w postępowaniu cywilnym. Jej cechą charakterystyczną jest wysoki stopień obiektywizmu ze względu na to, że jest sporządzana przez bezstronną osobę w sporze pomiędzy stronami. Co powinniśmy wiedzieć na temat treści i formy?

Odmowa dokonania czynności notarialnej

Udając się do notariusza musimy być świadomi, iż ma on obowiązek odmówienia nam dokonania czynności notarialnej, w chwili gdy uzna, że jest ona sprzeczna z prawem. Należy mieć na uwadze, że notariusz z racji swego urzędu, czuwa ,, nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne’’*.

Pełnomocnictwo w świetle kodeksu cywilnego

Pełnomocnictwo umożliwia osobie, która je posiada, zastępować nas przy określonej czynności. Najczęściej dotyczy ono spraw urzędowych, występowania w naszym imieniu przed sądem, czy zawierania umów. W jaki sposób następuje ustanowienie pełnomocnika, kto i w jakich okolicznościach może nim zostać? Co jeszcze warto wiedzieć o pełnomocnictwie dowiecie się w dalszej części artykułu.

O zakresie czynności notarialnych

Spectrum czynności notarialnych jest o wiele szersze, niż powszechnie przyjęło się pojmować i nie ogranicza się tylko do sporządzania aktów notarialnych. W poniższym artykule nakreślimy zarys praktyk notarialnych, by w formie ,,pigułki wiedzy’’ przybliżyć Państwu profil działalności kancelarii notarialnej.