Zniesienie współwłasności – najważniejsze informacje
Czy zniesienie współwłasności jest możliwe? Tak, choć nie we wszystkich okolicznościach. Może dojść do polubownego zniesienia współwłasności lub na drodze sądowej i to także na określonych zasadach. Z artykułu dowiecie się, jakie są sposoby jej zniesienia i na czym one polegają.
Polubowne zniesienie współwłasności
Do zniesienia współwłasności może dojść na drodze sądowej lub polubownie. Mówiąc o polubownym zniesieniu – współwłasność może być zniesiona przed notariuszem. W sytuacji, kiedy mamy do czynienia z małą nieruchomością, gdzie podział jest niemożliwy, wówczas stanie się ona własnością wyłącznie jednego właściciela. Z kolei, gdy mowa o dużej nieruchomości, każdy ze współwłaścicieli dostaje swoją część gruntu lub zrzeka się własności w zamian za spłatę swojej części. Skoro jest to polubowne zniesienie własności przed notariuszem, konieczne jest sporządzenie przez niego stosownego aktu notarialnego. Musi on zawierać zasady podziału. W każdym przypadku zależne są one od ustaleń współwłaścicieli. Poza tym musi on zawierać również inne informacje takie jak: wzajemne rozliczenia, księgi wieczyste, przeliczenie wartości nieruchomości.
Kwestie prawne dotyczące zarządu majątkiem wspólnym reguluje Kodeks cywilny. Na jego mocy współwłasność można znieść na trzy sposoby, poprzez:
podział rzeczy wspólnej,
przyznanie rzeczy wspólnej jednemu ze współwłaścicieli (ze spłatą pozostałych),
zbycie rzeczy wspólnej i proporcjonalny podział sumy uzyskanej ze sprzedaży.
Oczywistym staje się zatem fakt, że warunkiem koniecznym skutecznego zniesienia współwłasności jest podjęcie jednomyślnej, co do tego, decyzji przez wszystkich współwłaścicieli majątku. Podobnie zgodne winno być oświadczenie woli wyrażone zarówno w zakresie samego zamiaru zniesienia współwłasności, jak i co do sposobu owego zniesienia. Swoboda w wyborze sposobu zniesienia współwłasności dotyczy również modyfikacji służących likwidacji stosunku współwłasności. Niemniej, w każdym wypadku, gdy zniesienie współwłasności dotyczy nieruchomości, umowa winna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Koszt zniesienia współwłasności u notariusza
Stawiając się osobiście w kancelarii notarialnej w Tczewie współwłaściciele winni liczyć się z przejrzystymi wymogami formalnymi, w tym przedłożenia potrzebnej dokumentacji w postaci np. decyzji administracyjnej zatwierdzającej projekt podziału nieruchomości. Należy także liczyć się z kosztami notarialnymi (taksa notarialna, której wysokość uzależniona jest od wartości przedmiotu umowy) oraz uiszczeniem podatku od umowy nieodpłatnego lub odpłatnego zniesienia współwłasności. W przypadku odpłatnego zniesienia współwłasności, podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa nieruchomości nabywana ponad wartość udziału w dotychczasowej współwłasności. I tak: przy przeniesieniu własności nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego czy też prawa do domu jednorodzinnego albo prawa do lokalu w małym budynku mieszkalnym, stawka podatku wynosi 2%. Pamiętać należy, że obowiązek zapłaty podatku ciąży solidarnie na wszystkich osobach uczestniczących w sporządzaniu aktu notarialnego na zasadzie stron umowy. Notariusz, jako płatnik podatku, zobowiązany jest do jego odprowadzenia na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego. Kwestia podatku od nieodpłatnego zniesienia współwłasności jest nieco bardziej skomplikowana.
Sądowe zniesienie współwłasności – jakie są zasady?
W sytuacji, kiedy współwłaściciele nie mogą dojść do porozumienia przed notariuszem, istnieje możliwość sądowego zniesienia współwłasności. Sąd robi to na wniosek, w którym należy wskazać nieruchomość lub rzecz, o którą chodzi, jej właścicieli, a także sposób podziału majątku, na którym zależy wnioskodawcy. Co istotne, sądowe zniesienie współwłasności jest także możliwe w przypadku zgodności stron. W takiej sytuacji do wniosku należy dołączyć stosowny projekt podziału. Wiąże się to również z niższą opłatą sądową. Kiedy sąd wyda postanowienie należy dokonać wpisu do księgi wieczystej.
Zgodnie z przepisami prawa podziału można dokonać na następujących zasadach:
- poprzez dokonanie fizycznego podziału nieruchomości między współwłaścicieli;
- poprzez dokonanie fizycznego podziału, pomiędzy niektórych współwłaścicieli, ze spłatą pozostałych;
- poprzez przyznanie nieruchomości jednemu, lub kilku współwłaścicielom ze spłatą pozostałych. Wpis sądowy kosztuje 1000 zł, a jeśli jest poparty wspólnym planem podziału to 300 zł.
Pełnomocnictwo w świetle kodeksu cywilnego
Pełnomocnictwo umożliwia osobie, która je posiada, zastępować nas przy określonej czynności. Najczęściej dotyczy ono spraw urzędowych, występowania w naszym imieniu przed sądem, czy zawierania umów. W jaki sposób następuje ustanowienie pełnomocnika, kto i w jakich okolicznościach może nim zostać? Co jeszcze warto wiedzieć o pełnomocnictwie dowiecie się w dalszej części artykułu.
O zakresie czynności notarialnych
Spectrum czynności notarialnych jest o wiele szersze, niż powszechnie przyjęło się pojmować i nie ogranicza się tylko do sporządzania aktów notarialnych. W poniższym artykule nakreślimy zarys praktyk notarialnych, by w formie ,,pigułki wiedzy’’ przybliżyć Państwu profil działalności kancelarii notarialnej.
Spadkobierca ustawowy i testamentowy
Spadkobierca zgodnie z definicją jest to podmiot, na którego przechodzi ogól praw i obowiązków po osobie zmarłej. W prawie wyróżnić możemy spadkobiercę ustawowego i testamentowego. Na czym polega różnica między nimi i kto może zostać spadkobiercą, a kto takiej możliwości nie ma? Ta wiedza przyda się każdemu!
UMOWA NAJMU OKAZJONALNEGO U NOTARIUSZA
Artykuł ten kierujemy do osób, które z różnych względów ,,chciałyby, ale boją się’’ wynająć mieszkanie. Obawiają się zaostrzonych rygorów prawa lokalowego, obowiązującego w polskim prawie zakazu ,,eksmisji na bruk’’ oraz komplikacji wynikających z podpisania umowy z ewentualnymi nieuczciwymi bądź uciążliwymi lokatorami. Istnieje proste wyjście z takiej sytuacji i furtka w postaci umowy najmu okazjonalnego w formie aktu notarialnego.
PRZEBACZENIE UCHYLA WYDZIEDZICZENIE
Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 roku: ,,Przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej’’.
Sprawa dotyczyła wydziedziczenia na mocy testamentu jedynej córki spadkodawczyni. Jako powód wydziedziczenia matka wskazała niewdzięczność i do dziedziczenia powołała swoją siostrę. Przed śmiercią doszło do pojednania między matką a córką, jednak nie znalazło to formalnego odzwierciedlenia w postaci zmiany testamentu. Matka zmarła, a córka wystąpiła do ciotki o zachowek. Sprawa oparła się o sąd pierwszej instancji, który powództwo oddalił uzasadniając to brakiem dokumentu prawnie potwierdzającego zmianę relacji między spadkodawczynią a jej córką. Powódka złożyła apelację. Sąd II instancji powziął wątpliwość i przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne: Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?
Sąd Najwyższy uchwalił, iż przebaczenie przez spadkodawcę może nastąpić po sporządzeniu testamentu i nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Uzasadniając swoją decyzję SN dodał, że inna treść orzeczenia przeczyłaby głównej zasadzie prawa spadkowego, którego istotą jest ochrona więzów rodzinnych.
* Sygnatura sprawy w Sądzie Najwyższym III CZP 37/18
Nierówne udziały w majątku wspólnym – o tym warto wiedzieć
Nierówne udziały w majątku wspólnym są przewidziane przez polskie ustawodawstwo. Może się to zdarzyć w majątku wspólnym małżonków, jeżeli zostaną spełnione następujące przesłanki tj. niejednakowy sposób przyczyniania się małżonków do powstania tego majątku oraz ważne powody. Istotna pozostaje jednakże okoliczność, że obie te przesłanki muszą być spełnione łącznie i pozostawać, w określonej relacji względem siebie.
Odrzucenie spadku – co należy wiedzieć?
Odrzucenie spadku jest możliwe i niekiedy konieczne. W poniższym artykule odpowiemy na pytanie, w jakich okolicznościach może ono nastąpić. Dlaczego warto w tej sytuacji zwrócić się do notariusza? No i najważniejsze – kto i w jaki sposób może odrzucić spadek? Pamiętajmy, że spadek nie zawsze jest tożsamy z szybkim wzbogaceniem się, choć często mylnie jest on tak pojmowany. Co w sytuacji, gdy mamy otrzymać w spadku długi?
Akt notarialny – co powinien zawierać?
Akt notarialny ma swoją strukturę, a więc sposób rozmieszczenia elementów składowych, które są jego nieodłączną częścią. Z artykułu dowiedzą się Państwo, z czego musi być zbudowany akt notarialny, co w sytuacji, gdy akt notarialny zawiera przeniesienie, zmianę lub zrzeczenie się prawa ujawnionego w księdze wieczystej.
O poufnym charakterze czynności notarialnych
Notariusz, z racji wykonywanego zawodu, jest zobligowany prawem do zachowania tajemnicy służbowej. Obowiązek dochowania tajemnicy służbowej nie ustaje nawet po zaprzestaniu pełnienia funkcji notariusza, czy też likwidacji kancelarii, której pracownicy także winni go przestrzegać.
O korzyściach płynących ze współpracy z notariuszem – cześć II
W poprzedniej części artykułu wykazaliśmy, w odrobinę przewrotny sposób, iż doświadczenie życiowe uczy, że należy przeciwdziałać nierozważnym i lekkomyślnym działaniom. Zabezpieczamy i planujemy przyszłość swoją oraz swoich najbliższych w sferze materialnej i duchowej. Coraz częściej korzystamy z pomocy doradców rozmaitych profesji: bankowych, ubezpieczeniowych, podatkowych. Posiadanie fachowego wsparcia w każdej niemal dziedzinie życia, staje się normą. Do grona ,,swoich’’ lekarzy, spowiedników, fryzjerów, powoli dołączają trenerzy personalni, psychoterapeuci, dietetycy. Jest to dowód nie tyle wzbogacania się Polaków, ile – rozwoju świadomości społecznej, za którym w naturalny sposób winien postępować wzrost kultury prawnej.
O korzyściach płynących ze współpracy z notariuszem – część I
BLOG Od dziecka, na drodze własnych i cudzych doświadczeń uczymy się, że każde nasze działanie przynosi konsekwencje w postaci swoich skutków. Akcja przeradza się w reakcję, jak w przypadku sporządzenia przez Bolesława Krzywoustego testamentu,...
O początkach instytucji notariatu w wielkim skrócie
Zalążków instytucji notarialnych należy doszukiwać się w zamierzchłych czasach starożytności, kiedy to krystalizujące się prawo rzymskie, będąc pod niebagatelnym wpływem prawodawstwa państw hellenistycznych, ewoluowało do postaci skodyfikowanej. Siłą rzeczy pociągało to za sobą rozbudowę aparatu biurokratycznego, w którym coraz silniejszą pozycję zajmują wyspecjalizowani i posiadający koncesję władz – tabelliones – urzędnicy sporządzający dokumenty stwierdzające dokonanie czynności prawnej, testamenty, podania, skargi i odwołania od decyzji organów administracji.
O wizycie ,,statystycznego Polaka’’ w kancelarii notarialnej
W tej materii dane są bezwzględne i przerażające równocześnie. Otóż: tzw. ,,przeciętny Polak’’ odwiedza kancelarię notarialną raz w życiu. Niby każdy ma świadomość posiadania konstytucyjnie zagwarantowanego prawa do rozporządzania własnym majątkiem, a o ,,świętym prawie własności’’ głośno bywa przy okazji afer reprywatyzacyjnych, statystyki – ani drgną!
Taksa notarialna – mity i fakty
O niebotycznych wynagrodzeniach pobieranych przez notariuszy krążą legendy. Trudno dociec, kto jest ich autorem, skoro, jak wykazano w poprzednim artykule, ,,Statystyczny Polak’’ bywa gościem nader rzadko spotykanym w kancelarii notarialnej. Niemniej; mit istnieje i pora się z nim rozprawić za pomocą faktów, czyli bezwzględnie.
Przesunięcia majątkowe między małżonkami
Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego w myśl ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, pomiędzy małżonkami powstaje wspólność majątkowa, zwana również wspólnością ustawową, która obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje lub jedno z małżonków.
W przypadku zawarcia związku małżeńskiego, gdzie przyszli małżonkowie podpisali umowę majątkową małżeńską wprowadzającą w ich związku małżeńskim rozdzielność majątkową, zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później stanowi własność i majątek osobisty jednego z małżonków.