Umowa darowizny – wymogi formalne

utworzone przez | 30 listopada 2023 | Czynności notarialne

Darowizna jest umową zawieraną pomiędzy jej stronami, a więc darczyńcą i obdarowanym, o czym stanowi Kodeks Cywilny. Zgodnie z nim jej istotą jest zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.  Jaką przybiera formę i czy można ją odwołać?

Darowizna –  forma, określenie stron, przedmiot

Darowizna jest umową, która najczęściej przybiera formę aktu notarialnego, jednak może być zawarta bez zachowania tej formy, jeśli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Zgodnie z Kodeksem Cywilnym stronami umowy darowizny są darczyńca i obdarowany. Darczyńca jest stroną umowy, która zobowiązuje się do dokonania przysporzenia. Z kolei Obdarowany jest stroną, na rzecz której darowizna jest dokonywana.

Przedmiot darowizny musi stanowić własność darczyńcy i mogą być nim wszelkie prawa majątkowe, a także takie, które nie mają wartości majątkowej, o ile posiadają wartość dla stron umowy.

Odpowiedzialność darczyńcy przy darowiźnie

Zgodnie z przepisami prawa, w przypadku powstania szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, darczyńca zobowiązany jest do naprawienia szkody (jeśli powstała ona wskutek umyślnego działania lub z powodu niedbalstwa darczyńcy).

Darczyńca ponosi również odpowiedzialność w sytuacji, kiedy jego świadczenie pieniężne względem obdarowanego się opóźnia. Obdarowany może żądać odsetek za takowe opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa.

Ponadto w przepisach Kodeksu Cywilnego istnieje również pojęcie odpowiedzialności za wady rzeczy darowanej. Zgodnie z nim darczyńca musi naprawić szkody wynikające z podarowania rzeczy posiadającej wady. Jednakże przepis ten nie ma zastosowania, jeśli wady te mogły być łatwo zauważone przez obdarowanego

Odwołanie darowizny wykonanej i niewykonanej

Odwołanie darowizny wykonanej jest możliwe w sytuacji, w której obdarowany dopuścił się rażącej niewdzięczności względem darczyńcy. Obdarowany zobowiązany jest zwrócić przedmiot odwołanej darowizny.

Odwołanie darowizny niewykonanej ma uzasadnienie, jeśli stan majątkowy darczyńcy (po podpisaniu umowy) uległ pogorszeniu i wykonanie przez niego umowy nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania lub ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego.

Umowa darowizny w zamian za pomoc

Poczuwamy się  do troski o miejsca pochówku bliskich, co z początkiem listopada powoduje ,,masowe wędrówki na groby’’. Zdarza się, że Wszystkich Świętych jest jedynym dniem w roku, w którym możemy pozwolić sobie na odwiedziny na cmentarzu. Nic dziwnego zatem, że widok który zastajemy po roku naszej nieobecności bywa wstrząsający.

Dobrze, o ile nas stać, zlecić komuś odpłatnie opiekę nad grobami najbliższych.Gorzej, gdy nie dysponujemy odpowiednimi środkami na ten cel albo – gdy obawiamy się o rzetelność wywiązywania się ze zlecenia powierzonego firmie sprzątającej. Można posiłkować się pomocą bliższych i dalszych krewnych czy znajomych, ale i ten środek bywa zawodny. Chcielibyśmy skupić się w dzisiejszym artykule nad umową darowizny, która daje nam możliwość scedowania na przykład opieki nad grobami bliskich w zamian za… Tu lista jest nieskończenie długa: za prawo użytkowania garażu, za opłatę kursu prawa jazdy, za sfinansowanie części wkładu na mieszkanie.

Samo życie podpowiada nam wyjścia z podobnych sytuacji. Jeżeli na przykład nosiliśmy się z zamiarem dofinansowania bratanka wkraczającego w dorosłość i marzącego o karierze w zawodzie tokarza, zafundujmy mu profesjonalne szkolenie w zakresie obsługi maszyn CNC; w zamian za zobowiązanie się z jego strony do opieki nad mogiłą dziadków. Darowizna jest w tym wypadku wyjściem korzystnym dla obu stron umowy.

Wymogi dotyczące darowizny

Powracając do wymogów formalnych darowizny, warto mieć na uwadze, że darczyńca wyrażając wolę obdarowania zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku, dlatego też decyzja kogo i w jakiej formie chce obdarować – należy wyłącznie do niego. Ponieważ nie można nikogo obdarować wbrew jego woli, po stronie obdarowanego też leży obowiązek wyrażenia oświadczenia woli o przyjęciu darowizny. Darczyńca może nałożyć na obdarowanego w umowie darowizny obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, tzw. polecenie. Nałożenie polecenia może mieć na względzie interes darczyńcy (dla przykładu – pomoc przy remoncie) lub interes osób trzecich (dyspozycja wsparcia fundacji). Przedmiotem polecenia może być też czynność czysto faktyczna. Właśnie w obrębie tego zapisu mieści się zobowiązanie do trzymania pieczy nad mogiłami bliskich.

Darczyńcą i obdarowanym mogą być zarówno osoby fizyczne jaki i osoby prawne (spółki, fundacje, itp.) a także podmioty nieposiadające osobowości prawnej np. spółki jawne. Obie strony umowy winny mieć pełną zdolność do dokonywania czynności prawnych (pełnoletność i brak ubezwłasnowolnienia). Jeżeli obdarowany jest dzieckiem, wówczas oświadczenie woli o przyjęciu darowizny w jego imieniu składają prawni opiekunowie
(z reguły są to rodzice). W przypadku, gdy przedmiot darowizny obciążony jest zobowiązaniami na rzecz osób trzecich, sąd rejonowy wydaje zgodę opiekunom prawnym na przyjęcie przez małoletniego obciążonej darowizny.

Oświadczenie o przyjęciu darowizny

Powinno mieć ono formę aktu notarialnego. W przypadku nieruchomości jest to warunek konieczny. Przedmiot darowizny będzie stanowił majątek osobisty obdarowanego. Ta sama zasada obowiązuje w przypadku zbycia przedmiotu darowizny. Jeżeli osoba obdarowana nabędzie następnie za środki otrzymane w zamian inny składnik majątkowy; nadal będzie stanowił on majątek osobisty obdarowanego.

Istotne informacje o umowie darowizny

  1. Darowizny dokonane na rzecz najbliższych krewnych są zwolnione w całości z podatku od spadków i darowizn.
  1. Jak w przypadku każdej innej umowy, należy dokładnie zastanowić się nad jej warunkami. Zachowajmy zdrowy rozsądek po obu stronach umowy.
  1. Pamiętajmy, że każdą darowiznę można odwołać, o ile któraś z jej stron nie wywiązuje się z umowy.
  2. Udajmy się do kancelarii notarialnej w razie jakichkolwiek wątpliwości. Tczew notariusz z urzędu winien czuwać nad zabezpieczeniem praw stron umowy. Ewentualne poprawki nanośmy w trakcie sporządzania projektu aktu i dotrzymujmy warunków umowy, zarówno z pozycji darczyńcy jak i obdarowanego.

Mamy nadzieję, że niniejszym artykułem rozwiejemy choć część wątpliwości, czego Państwu i sobie życzymy.

 

Spadkobierca ustawowy i testamentowy

Spadkobierca zgodnie z definicją jest to podmiot, na którego przechodzi ogól praw i obowiązków po osobie zmarłej. W prawie wyróżnić możemy spadkobiercę ustawowego i testamentowego. Na czym polega różnica między nimi i kto może zostać spadkobiercą, a kto takiej możliwości nie ma? Ta wiedza przyda się każdemu!

UMOWA NAJMU OKAZJONALNEGO U NOTARIUSZA

Artykuł ten kierujemy do osób, które z różnych względów ,,chciałyby, ale boją się’’ wynająć mieszkanie. Obawiają się zaostrzonych rygorów prawa lokalowego, obowiązującego w polskim prawie zakazu ,,eksmisji na bruk’’ oraz komplikacji wynikających z podpisania umowy z ewentualnymi nieuczciwymi bądź uciążliwymi lokatorami. Istnieje proste wyjście z takiej sytuacji i furtka w postaci umowy najmu okazjonalnego w formie aktu notarialnego.

PRZEBACZENIE UCHYLA WYDZIEDZICZENIE

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 roku: ,,Przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej’’.
Sprawa dotyczyła wydziedziczenia na mocy testamentu jedynej córki spadkodawczyni. Jako powód wydziedziczenia matka wskazała niewdzięczność i do dziedziczenia powołała swoją siostrę. Przed śmiercią doszło do pojednania między matką a córką, jednak nie znalazło to formalnego odzwierciedlenia w postaci zmiany testamentu. Matka zmarła, a córka wystąpiła do ciotki o zachowek. Sprawa oparła się o sąd pierwszej instancji, który powództwo oddalił uzasadniając to brakiem dokumentu prawnie potwierdzającego zmianę relacji między spadkodawczynią a jej córką. Powódka złożyła apelację. Sąd II instancji powziął wątpliwość i przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne: Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?
Sąd Najwyższy uchwalił, iż przebaczenie przez spadkodawcę może nastąpić po sporządzeniu testamentu i nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Uzasadniając swoją decyzję SN dodał, że inna treść orzeczenia przeczyłaby głównej zasadzie prawa spadkowego, którego istotą jest ochrona więzów rodzinnych.

* Sygnatura sprawy w Sądzie Najwyższym III CZP 37/18

Nierówne udziały w majątku wspólnym – o tym warto wiedzieć

Nierówne udziały w majątku wspólnym są przewidziane przez polskie ustawodawstwo. Może się to zdarzyć w majątku wspólnym małżonków, jeżeli zostaną spełnione następujące przesłanki tj. niejednakowy sposób przyczyniania się małżonków do powstania tego majątku oraz ważne powody. Istotna pozostaje jednakże okoliczność, że obie te przesłanki muszą być spełnione łącznie i pozostawać, w określonej relacji względem siebie.

Odrzucenie spadku – co należy wiedzieć?

Odrzucenie spadku jest możliwe i niekiedy konieczne. W poniższym artykule odpowiemy na pytanie, w jakich okolicznościach może ono nastąpić. Dlaczego warto w tej sytuacji zwrócić się do notariusza? No i najważniejsze – kto i w jaki sposób może odrzucić spadek? Pamiętajmy, że spadek nie zawsze jest tożsamy z szybkim wzbogaceniem się, choć często mylnie jest on tak pojmowany. Co w sytuacji, gdy mamy otrzymać w spadku długi?

Akt notarialny – co powinien zawierać?

Akt notarialny ma swoją strukturę, a więc sposób rozmieszczenia elementów składowych, które są jego nieodłączną częścią. Z artykułu dowiedzą się Państwo, z czego musi być zbudowany akt notarialny, co w sytuacji, gdy akt notarialny zawiera przeniesienie, zmianę lub zrzeczenie się prawa ujawnionego w księdze wieczystej.

O korzyściach płynących ze współpracy z notariuszem – cześć II

W poprzedniej części artykułu wykazaliśmy, w odrobinę przewrotny sposób, iż doświadczenie życiowe uczy, że należy przeciwdziałać nierozważnym i lekkomyślnym działaniom. Zabezpieczamy i planujemy przyszłość swoją oraz swoich najbliższych w sferze materialnej i duchowej. Coraz częściej korzystamy z pomocy doradców rozmaitych profesji: bankowych, ubezpieczeniowych, podatkowych. Posiadanie fachowego wsparcia w każdej niemal dziedzinie życia, staje się normą. Do grona ,,swoich’’ lekarzy, spowiedników, fryzjerów, powoli dołączają trenerzy personalni, psychoterapeuci, dietetycy. Jest to dowód nie tyle wzbogacania się Polaków, ile – rozwoju świadomości społecznej, za którym w naturalny sposób winien postępować wzrost kultury prawnej.

O początkach instytucji notariatu w wielkim skrócie

Zalążków instytucji notarialnych należy doszukiwać się w zamierzchłych czasach starożytności, kiedy to krystalizujące się prawo rzymskie, będąc pod niebagatelnym wpływem prawodawstwa państw hellenistycznych, ewoluowało do postaci skodyfikowanej. Siłą rzeczy pociągało to za sobą rozbudowę aparatu biurokratycznego, w którym coraz silniejszą pozycję zajmują wyspecjalizowani i posiadający koncesję władz – tabelliones – urzędnicy sporządzający dokumenty stwierdzające dokonanie czynności prawnej, testamenty, podania, skargi i odwołania od decyzji organów administracji.

O wizycie ,,statystycznego Polaka’’ w kancelarii notarialnej

W tej materii dane są bezwzględne i przerażające równocześnie. Otóż: tzw. ,,przeciętny Polak’’ odwiedza kancelarię notarialną raz w życiu. Niby każdy ma świadomość posiadania konstytucyjnie zagwarantowanego prawa do rozporządzania własnym majątkiem, a o ,,świętym prawie własności’’ głośno bywa przy okazji afer reprywatyzacyjnych, statystyki – ani drgną!

Taksa notarialna – mity i fakty

O niebotycznych wynagrodzeniach pobieranych przez notariuszy krążą legendy. Trudno dociec, kto jest ich autorem, skoro, jak wykazano w poprzednim artykule, ,,Statystyczny Polak’’ bywa gościem nader rzadko spotykanym w kancelarii notarialnej. Niemniej; mit istnieje i pora się z nim rozprawić za pomocą faktów, czyli bezwzględnie.

Przesunięcia majątkowe między małżonkami

Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego w myśl ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, pomiędzy małżonkami powstaje wspólność majątkowa, zwana również wspólnością ustawową, która obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje lub jedno z małżonków.
W przypadku zawarcia związku małżeńskiego, gdzie przyszli małżonkowie podpisali umowę majątkową małżeńską wprowadzającą w ich związku małżeńskim rozdzielność majątkową, zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później stanowi własność i majątek osobisty jednego z małżonków.

Laureat konkursu Orły Prawa 2019

Kancelaria Notarialna Jolanty Cejrowskiej kolejny rok z rzędu zostaje laureatem Orłów Prawa 2019.Kryterium wygranej w rankingu były m.in opinie internautów z portali społecznościowych i wyszukiwarki Google.Serdecznie dziękujemy za wyrazy sympatii i uznanie wysokiej jakości naszych usług.