Dział spadku
Dział spadku jest pojęciem prawnym oznaczającym określenie wartości wchodzącego w skład spadku, a także jego podziale pomiędzy poszczególnymi spadkobiercami. O spadku słyszeli wszyscy, czym jest jednak dział spadku i w jaki sposób następuje? Krótko mówiąc: jak podzielić spadek między spadkobierców? Czy musi być pełny, czy częściowy, przeprowadzony w sądzie, a może u notariusza?
Czym jest dział spadku?
Zgodnie z prawem dział spadku jest wartością majątku, który wchodzi w skład spadku, podzielony pomiędzy spadkobiercami. Oznacza to, że spadkobiercy mają wspólność majątku spadkowego do momentu jego podziału, o czym stanowi Kodeks Cywilny. Zgodnie z nim do działu spadku stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.
Dział spadku – w jaki sposób może do niego dojść?
Jest kilka sposobów działu spadku. Po pierwsze może do niego dojść na mocy umowy pomiędzy wszystkimi spadkobiercami lub na orzeczenia sądu, na żądanie któregoś ze spadkobierców. Może być ona również dokonana przez notariusza w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z nieruchomością, Przepisy Kodeksu Cywilnego stanowią również, że jeśli do spadku należy przedsiębiorstwo, umowa o dział powinna być zawarta w formie pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami. Jeśli jednak w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość albo przedsiębiorstwo jest objęte zarządem sukcesyjnym, umowa o dział spadku powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
O umownym dziale spadku mowa, gdy każdy ze spadkobierców chce podzielić spadek i jest zgodny, co do tego, w jaki sposób powinno być to zrobione. Sądowy dział spadku jest możliwy w dwóch przypadkach, a więc, kiedy spadkobiercy nie mogą dojść do porozumienia lub gdy mogą, ale z powodu niższych kosztów, chcą przeprowadzić sprawę w sądzie.
Zgodnie z przepisami sądowy dział spadku najczęściej dotyczy całości spadku, jednakże przy umownym podziale jest również możliwy jego częściowy dział.
Ile kosztuje dział spadku u notariusza?
Dział spadku u notariusza kosztuje zwykle od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Na dokładną kwotę składają się takie elementy jak:
- taksa notarialna liczona od wartości przedmiotu umowy,
- opłata za złożenie wniosku – ok. 200 zł,
- koszt sporządzenia wypisów – kilka złotych za jedną stronę.
Dokładny koszt działu spadku jest wyliczany indywidualnie. Wpływa na niego przede wszystkim wartość mienia, które pozostawił po sobie zmarły.
Kto ponosi koszty działu spadku u notariusza? Zależy to od ustaleń między stronami. Mogą one podzielić należną kwotę w dowolny sposób. Trzeba jednak pamiętać, że podatek od czynności cywilnoprawnych przy odpłatnym dziale spadku zawsze dotyczy podmiotu, który nabywa rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku.
Co jest potrzebne do działu spadku u notariusza?
Aby można było przeprowadzić dział spadku u notariusza, konieczne jest przedstawienie prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Alternatywnym dokumentem jest sporządzony przez notariusza akt poświadczenia dziedziczenia. Należy również przedłożyć zaświadczenie z Urzędu Skarbowego w przedmiocie rozliczenia się z tytułu podatku od spadku. W celu zawarcia umowy o podział spadku nieruchomości lub innego rodzaju dóbr notariusz wskaże zakres niezbędnych dokumentów, po przedłożeniu których nastąpi zawarcie umowy.
Notariusz zawiadamia sąd wieczystoksięgowy o zmianie właściciela nieruchomości. Na tej podstawie dochodzi do nowego wpisu – może on pojawić się z dużym opóźnieniem.
Ile trwa dział spadku u notariusza?
Podział majątku u notariusza po śmierci trwa bardzo krótko. Załatwia się go podczas jednej wizyty u specjalisty. Trzeba jednak pamiętać, że przed takim spotkaniem konieczne jest zgromadzenie wszystkich potrzebnych dokumentów. Zwykle trwa to kilkanaście dni.
Dział spadku w sądzie może natomiast trwać nawet kilka lat. Wszystko zależy od odstępów pomiędzy kolejnymi rozprawami oraz stopnia skomplikowania sporu wśród spadkobierców.
Jak wygląda sprawa spadkowa u notariusza?
Dział spadku mieszkania własnościowego lub innej części majątku zmarłego przebiega zgodnie z określoną kolejnością. Na początku notariusz
dokonuje czynności związanych z wydaniem aktu poświadczenia dziedziczenia. Wyżej wymieniony dokument poprzedzony jest sporządzeniem protokołu dziedziczenia, w którym składa się wszystkie niezbędne oświadczenia. Na podstawie tego dokumentu powstaje akt, w którym wskazuje się listę spadkobierców i wysokość ich udziału w pozostawionym majątku. W sytuacji, gdy zmarły pozostawił testament, notariusz sporządza również protokół jego otwarcia.
Akt poświadczenia dziedziczenia musi zostać wpisany w Rejestrze Spadkowym za pomocą specjalnego systemu teleinformatycznego utworzonego przez Krajową Radę Notarialną. Obowiązek ten należy do notariusza. Dokonanie takiego wpisu jest płatne – specjalista pobiera opłatę i przekazuje ją do Krajowej Rady Notarialnej.
Dział spadku można przeprowadzić u dowolnego notariusza. Wówczas nie ma znaczenia lokalizacja jego biura – inaczej niż w przypadku postępowania sądowego, który musi być prowadzony w miejscu ostatniego stałego pobytu zmarłego.
Są to podstawowe informacje na temat działu spadku, o których warto wiedzieć. W razie jakichkolwiek wątpliwości, zapraszamy do naszej kancelarii notarialnej w Tczewie, gdzie udzielimy odpowiedzi na wszelkie pytania.
Pełnomocnictwo w świetle kodeksu cywilnego
Pełnomocnictwo umożliwia osobie, która je posiada, zastępować nas przy określonej czynności. Najczęściej dotyczy ono spraw urzędowych, występowania w naszym imieniu przed sądem, czy zawierania umów. W jaki sposób następuje ustanowienie pełnomocnika, kto i w jakich okolicznościach może nim zostać? Co jeszcze warto wiedzieć o pełnomocnictwie dowiecie się w dalszej części artykułu.
O zakresie czynności notarialnych
Spectrum czynności notarialnych jest o wiele szersze, niż powszechnie przyjęło się pojmować i nie ogranicza się tylko do sporządzania aktów notarialnych. W poniższym artykule nakreślimy zarys praktyk notarialnych, by w formie ,,pigułki wiedzy’’ przybliżyć Państwu profil działalności kancelarii notarialnej.
Spadkobierca ustawowy i testamentowy
Spadkobierca zgodnie z definicją jest to podmiot, na którego przechodzi ogól praw i obowiązków po osobie zmarłej. W prawie wyróżnić możemy spadkobiercę ustawowego i testamentowego. Na czym polega różnica między nimi i kto może zostać spadkobiercą, a kto takiej możliwości nie ma? Ta wiedza przyda się każdemu!
Zniesienie współwłasności – najważniejsze informacje
Czy zniesienie współwłasności jest możliwe? Tak, choć nie we wszystkich okolicznościach. Może dojść do polubownego zniesienia współwłasności lub na drodze sądowej i to także na określonych zasadach. Z artykułu dowiecie się, jakie są sposoby jej zniesienia i na czym one polegają.
UMOWA NAJMU OKAZJONALNEGO U NOTARIUSZA
Artykuł ten kierujemy do osób, które z różnych względów ,,chciałyby, ale boją się’’ wynająć mieszkanie. Obawiają się zaostrzonych rygorów prawa lokalowego, obowiązującego w polskim prawie zakazu ,,eksmisji na bruk’’ oraz komplikacji wynikających z podpisania umowy z ewentualnymi nieuczciwymi bądź uciążliwymi lokatorami. Istnieje proste wyjście z takiej sytuacji i furtka w postaci umowy najmu okazjonalnego w formie aktu notarialnego.
PRZEBACZENIE UCHYLA WYDZIEDZICZENIE
Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 roku: ,,Przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej’’.
Sprawa dotyczyła wydziedziczenia na mocy testamentu jedynej córki spadkodawczyni. Jako powód wydziedziczenia matka wskazała niewdzięczność i do dziedziczenia powołała swoją siostrę. Przed śmiercią doszło do pojednania między matką a córką, jednak nie znalazło to formalnego odzwierciedlenia w postaci zmiany testamentu. Matka zmarła, a córka wystąpiła do ciotki o zachowek. Sprawa oparła się o sąd pierwszej instancji, który powództwo oddalił uzasadniając to brakiem dokumentu prawnie potwierdzającego zmianę relacji między spadkodawczynią a jej córką. Powódka złożyła apelację. Sąd II instancji powziął wątpliwość i przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne: Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?
Sąd Najwyższy uchwalił, iż przebaczenie przez spadkodawcę może nastąpić po sporządzeniu testamentu i nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Uzasadniając swoją decyzję SN dodał, że inna treść orzeczenia przeczyłaby głównej zasadzie prawa spadkowego, którego istotą jest ochrona więzów rodzinnych.
* Sygnatura sprawy w Sądzie Najwyższym III CZP 37/18
Nierówne udziały w majątku wspólnym – o tym warto wiedzieć
Nierówne udziały w majątku wspólnym są przewidziane przez polskie ustawodawstwo. Może się to zdarzyć w majątku wspólnym małżonków, jeżeli zostaną spełnione następujące przesłanki tj. niejednakowy sposób przyczyniania się małżonków do powstania tego majątku oraz ważne powody. Istotna pozostaje jednakże okoliczność, że obie te przesłanki muszą być spełnione łącznie i pozostawać, w określonej relacji względem siebie.
Odrzucenie spadku – co należy wiedzieć?
Odrzucenie spadku jest możliwe i niekiedy konieczne. W poniższym artykule odpowiemy na pytanie, w jakich okolicznościach może ono nastąpić. Dlaczego warto w tej sytuacji zwrócić się do notariusza? No i najważniejsze – kto i w jaki sposób może odrzucić spadek? Pamiętajmy, że spadek nie zawsze jest tożsamy z szybkim wzbogaceniem się, choć często mylnie jest on tak pojmowany. Co w sytuacji, gdy mamy otrzymać w spadku długi?
Akt notarialny – co powinien zawierać?
Akt notarialny ma swoją strukturę, a więc sposób rozmieszczenia elementów składowych, które są jego nieodłączną częścią. Z artykułu dowiedzą się Państwo, z czego musi być zbudowany akt notarialny, co w sytuacji, gdy akt notarialny zawiera przeniesienie, zmianę lub zrzeczenie się prawa ujawnionego w księdze wieczystej.
O poufnym charakterze czynności notarialnych
Notariusz, z racji wykonywanego zawodu, jest zobligowany prawem do zachowania tajemnicy służbowej. Obowiązek dochowania tajemnicy służbowej nie ustaje nawet po zaprzestaniu pełnienia funkcji notariusza, czy też likwidacji kancelarii, której pracownicy także winni go przestrzegać.
O korzyściach płynących ze współpracy z notariuszem – cześć II
W poprzedniej części artykułu wykazaliśmy, w odrobinę przewrotny sposób, iż doświadczenie życiowe uczy, że należy przeciwdziałać nierozważnym i lekkomyślnym działaniom. Zabezpieczamy i planujemy przyszłość swoją oraz swoich najbliższych w sferze materialnej i duchowej. Coraz częściej korzystamy z pomocy doradców rozmaitych profesji: bankowych, ubezpieczeniowych, podatkowych. Posiadanie fachowego wsparcia w każdej niemal dziedzinie życia, staje się normą. Do grona ,,swoich’’ lekarzy, spowiedników, fryzjerów, powoli dołączają trenerzy personalni, psychoterapeuci, dietetycy. Jest to dowód nie tyle wzbogacania się Polaków, ile – rozwoju świadomości społecznej, za którym w naturalny sposób winien postępować wzrost kultury prawnej.
O korzyściach płynących ze współpracy z notariuszem – część I
BLOG Od dziecka, na drodze własnych i cudzych doświadczeń uczymy się, że każde nasze działanie przynosi konsekwencje w postaci swoich skutków. Akcja przeradza się w reakcję, jak w przypadku sporządzenia przez Bolesława Krzywoustego testamentu,...
O początkach instytucji notariatu w wielkim skrócie
Zalążków instytucji notarialnych należy doszukiwać się w zamierzchłych czasach starożytności, kiedy to krystalizujące się prawo rzymskie, będąc pod niebagatelnym wpływem prawodawstwa państw hellenistycznych, ewoluowało do postaci skodyfikowanej. Siłą rzeczy pociągało to za sobą rozbudowę aparatu biurokratycznego, w którym coraz silniejszą pozycję zajmują wyspecjalizowani i posiadający koncesję władz – tabelliones – urzędnicy sporządzający dokumenty stwierdzające dokonanie czynności prawnej, testamenty, podania, skargi i odwołania od decyzji organów administracji.
O wizycie ,,statystycznego Polaka’’ w kancelarii notarialnej
W tej materii dane są bezwzględne i przerażające równocześnie. Otóż: tzw. ,,przeciętny Polak’’ odwiedza kancelarię notarialną raz w życiu. Niby każdy ma świadomość posiadania konstytucyjnie zagwarantowanego prawa do rozporządzania własnym majątkiem, a o ,,świętym prawie własności’’ głośno bywa przy okazji afer reprywatyzacyjnych, statystyki – ani drgną!
Taksa notarialna – mity i fakty
O niebotycznych wynagrodzeniach pobieranych przez notariuszy krążą legendy. Trudno dociec, kto jest ich autorem, skoro, jak wykazano w poprzednim artykule, ,,Statystyczny Polak’’ bywa gościem nader rzadko spotykanym w kancelarii notarialnej. Niemniej; mit istnieje i pora się z nim rozprawić za pomocą faktów, czyli bezwzględnie.