Umowa zbycia spadku
W skład spadku wchodzą wszystkie prawa i obowiązki zmarłego spadkodawcy. Są to zarówno pieniądze, rzeczy ruchome i nieruchomości, jak i długi, do których spłacenia są zobowiązani spadkobiercy. Niezależnie od tego, co wchodzi w skład spadku, spadkobierca może przenieść wynikające z niego prawa na inną osobę. Dokonuje tego poprzez umowę zbycia spadku.
Notarialna umowa zbycia spadku
Spadkobierca może sprzedać cały należny mu spadek, udział spadkowy lub jego część. Może nimi dysponować nie tylko w drodze umowy sprzedaży, ale także darowizny, zamiany lub innej umowy, której celem jest zbycie spadku. Ilekroć w tym artykule będzie mowa o zbyciu spadku, będzie to oznaczało każdą formę przeniesienia własności. Każda taka umowa musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego.
Należy mieć na uwadze, że sprzedaż spadku nie jest równoznaczna ze sprzedażą rzeczy wchodzącej w skład spadku. Jak to rozumieć? Sprzedaż spadku to przeniesienie na inną osobę wszystkich praw i obowiązków wynikających ze spadkobrania, a nie poszczególnych przedmiotów wchodzących do spadku.
Zbywcą może być spadkobierca testamentowy lub ustawowy, ale wcześniej musi przyjąć spadek. Nie ma natomiast wymogu, by zostało wydane postanowienie o nabyciu spadku.
Dlaczego niektórzy spadkobiercy decydują się na zbycie spadku?
Decydują się na to przede wszystkim osoby, którym zależy na szybkim rozstrzygnięciu sprawy spadkowej, a mają świadomość, że w danym przypadku będzie ona złożona i długotrwała. Umowa o zbycie udziału spadkowego może być sposobem na uniknięcie uczestniczenia w trwającym przez długi czas podziale spadku. Odpłatne zbycie pozwala im na szybkie otrzymanie pieniędzy. Dodatkowo zbycie udziału w spadku może pomóc uniknąć konieczności przeprowadzenia działu spadku.
Zbycie spadku u notariusza – najważniejsze informacje
- Jedną stroną umowy zbycia spadku jest spadkobierca, a drugą może być dowolna osoba. Nie ma znaczenia, czy należy do grona spadkobierców zmarłego, czy jest z nim zupełnie niepowiązana.
- Zbycie udziału w spadku nie wymaga zgody pozostałych spadkobierców.
- Umowa zobowiązująca do zbycia spadku powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej spadek, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do zbycia spadku.
- Zbycie spadku u notariusza jest możliwe po przyjęciu spadku, czyli po złożeniu oświadczenia w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tym, że został powołany do spadku.
Spadkobierca może za zgodą pozostałych spadkobierców rozporządzić także udziałem w przedmiocie należącym do spadku. W braku jednak zgody któregokolwiek z pozostałych spadkobierców rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku.
Umowa o zbycie spadku
W sporządzonej przez notariusza umowie o zbycie spadku należy wskazać:
- strony umowy,
- przedmiot umowy, sposób i termin wydania oraz cenę, jeśli jest to umowa sprzedaży,
- ewentualne dodatkowe zastrzeżenia umowne.
Umowa zbycia spadku – koszty
Koszty zbycia udziału w spadku obejmują opłaty notarialne oraz ewentualne koszty podatkowe.
Opłata notarialna jest obliczana na podstawie wartości udziału w spadku. Maksymalne stawki taksy notarialnej zostały określone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. Koszty mogą się różnić w zależności od wartości składników majątku wchodzących w skład spadku.
Przykładowo, maksymalna opłata notarialna za sporządzenie aktu dokumentującego zbycie udziału w spadku dla wartości powyżej 3 tys. zł do 10 tys. zł wynosi 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł. Jeśli udział w spadku wart jest 9 tys. zł, to taksa notarialna (wynagrodzenie notariusza) wyniesie do 280 zł plus 23 proc. VAT.
Należy też uwzględnić ewentualne koszty podatkowe związane z darowizną lub sprzedażą udziału w spadku. Sprzedaż udziału w spadku może wiązać się z koniecznością zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) w wysokości 2% wartości sprzedanego spadku. Transakcja może być zwolniona z obowiązku zapłaty PCC, jeśli następuje na rzecz osób najbliższych.
Skutki nabycia spadku
Nabywca przejmuje wszystkie prawa i obowiązki spadkobiercy. Wstępuje w prawa wynikające z dziedziczenia oraz przejmuje związane z nimi obowiązki – przede wszystkim dotyczące długów spadkowych.
Tym samym nabywca:
- ma prawo wystąpić z wnioskiem o dokonanie działu spadku,
- staje się stroną ewentualnych postępowań sądowych i administracyjnych,
- może zbyć spadek bądź udział w spadku na rzecz innej osoby,
- powinien wypełniać obowiązki ciążące wcześniej na zbywcy jako spadkobiercy testamentowemu.
Nabywca spadku ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe w takim samym zakresie co zbywca. Ich odpowiedzialność względem wierzycieli jest solidarna. W braku odmiennej umowy nabywca ponosi względem zbywcy odpowiedzialność za to, że wierzyciele nie będą od niego żądali spełnienia świadczeń na zaspokojenie długów spadkowych.
Warto nadmienić, że z art. 1054 Kodeksu cywilnego wynika obowiązek zbywcy do wydania nabywcy wszystkiego, co uzyskał w zamian lub jako odszkodowanie za przedmioty zbyte, utracone lub uszkodzone. Jeżeli zbycia dokonano odpłatnie, zbywca musi wyrównać nabywcy ubytek wartości spadku, który powstał w wyniku zużycia lub nieodpłatnego rozporządzenia przedmiotami, które do niego należą.
Zbywca może żądać od nabywcy zwrotu wydatków i nakładów poczynionych na spadek.
Nieważność testamentu
Nieważność testamentu może wystąpić w kilku przypadkach, które szerzej opiszemy w tym artykule. Przede wszystkim może się to wiązać z różnymi rodzajami wad testamentu, a wykazanie jego nieważności skutkuje jego podważeniem. Co w takim razie warto wiedzieć w tym zakresie?
Podział majątku u notariusza przed rozwodem
Coraz częściej zdarza się, iż pary decydujące się na rozwód korzystają z pomocy notariusza, by uporządkować kwestie majątkowe łączące współmałżonków jeszcze przed rozprawą rozwodową. Rozwiązanie kwestii majątku ułatwia rozwód, a forma aktu notarialnego sprzyja polubownemu dojściu do porozumienia pomiędzy stronami, nie wymaga ingerencji osób trzecich, wyraźnie skraca termin uzyskania formalnego rozwodu oraz znacząco obniża jego koszty.
Wypis aktu notarialnego
Oryginał aktu notarialnego pozostaje w kancelarii notarialnej przez dziesięć lat, po tym okresie jest przekazywany do sądu wieczystoksięgowego. Strony otrzymują wypisy, które posiadają moc prawną oryginału i są jego dosłownym powtórzeniem. Można w każdym momencie zwrócić się do kancelarii notarialnej o wydanie wypisu, o ile oczywiście, przysługuje nam do tego prawo.
Protokół notarialny
Protokół notarialny to formalny zapis potwierdzający dokonanie różnych działań prawnych. Jego głównym zadaniem jest zapewnienie wiarygodności i bezpieczeństwa prawnego transakcji, ale może także stanowić podstawę do egzekwowania praw i roszczeń wynikających z umów. Za pomocą protokołu notarialnego można także usunąć drobne błędy, które znalazły się w innym akcie notarialnym.
Poświadczenie własnoręczności podpisu
Notarialne poświadczenie podpisu to procedura, w której notariusz oficjalnie potwierdza autentyczność podpisu osoby na dokumencie. Poświadczenie minimalizuje ryzyko, że osoba, na którą wskazuje podpis, w przyszłości zaprzeczy, że to ona go złożyła. Sporządzone przez notariusza poświadczenie daje pewność prawną i chroni strony przed potencjalnymi sporami dotyczącymi autentyczności dokumentu.
Akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza
Sporządzony przez notariusza akt poświadczenia dziedziczenia jest jednym ze sposobów potwierdzenia tego, kto został powołany do spadku i w jakiej jego części. To procedura szybsza i tańsza niż postępowanie sądowe, ale wymaga zgody wszystkich spadkobierców. Kiedy możliwe jest stwierdzenie nabycia spadku u notariusza? Ile kosztuje akt poświadczenia dziedziczenia?
Umowa warunkowa sprzedaży
Umowa warunkowa sprzedaży nieruchomości to porozumienie, w którym właściciel nieruchomości zobowiązuje się do przeniesienia jej własności na kupującego, lecz czyni to pod jakimś warunkiem. Gdy ten warunek zostanie spełniony, strony zawrą drugą umowę, która już w sposób bezwarunkowy przenosi własność na kupującego.
Ustanowienie hipoteki przez notariusza
Ustanowienie hipoteki stanowi zabezpieczenie spłaty kredytu. Jeśli kredytobiorca nie wywiąże się z obowiązku spłaty, kredytodawca ma prawo doprowadzić do licytacji nieruchomości objętej hipoteką. Oświadczenie o ustanowieniu hipoteki umownej może być sporządzone u notariusza w formie aktu notarialnego. Na czym i ile kosztuje wpis do księgi wieczystej u notariusza?
Darowizna nieruchomości
Darowizna nieruchomości polega na obdarowaniu kogoś majątkiem, co bezpośrednio wiąże się z przeniesieniem prawa własności nieruchomości i wymaga zawarcia stosownego aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza. W sytuacji, gdy dla nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta – konieczne jest złożenie wniosku o dokonanie wpisu. Co jeszcze powinniśmy wiedzieć na temat darowizny nieruchomości?
Otwarcie i ogłoszenie testamentu u notariusza
Otwarcie testamentu może nastąpić w dowolnym momencie po śmierci spadkodawcy. Cały proces może odbyć się zarówno u notariusza, jak i w sądzie. Opisujemy, jak wygląda procedura otwarcia i ogłoszenia testamentu w kancelarii notarialnej.
Testament u notariusza
Testament można sporządzić samodzielnie albo w formie aktu notarialnego. Nie można powiedzieć, że któryś z testamentów jest „lepszy” albo „bardziej zgodny z prawem”, bo oba rodzą skutki prawne. Czym więc różnią się między sobą?
Notarialne poświadczenie zgodności z oryginałem
Formalności towarzyszą nam przez całe życie, od metryki urodzin aż po akt zgonu – nasze życie jest udokumentowane. Nic zatem dziwnego, że z warunkiem przedłożenia wymaganych prawem dokumentów spotkamy się niemal na każdym kroku. Dlatego też jedną z najczęstszych, obok sporządzania aktów notarialnych, czynnością dokonywaną przez notariusza jest stwierdzenie zgodności odpisu, wyciągu lub kopii z okazanym pierwowzorem dokumentu.
Depozyt notarialny – czym jest I czy warto z niego skorzystać?
Depozyt notarialny stanowi formę zabezpieczenia i jest najczęściej używany w przypadku transakcji sprzedaży nieruchomości. Może być to jednak również usługa świadczona w ramach czynności notarialnych, która polega na przyjęciu na przechowanie, a następnie wydanie wskazanej osobie pieniędzy lub innych rzeczy, o których przeczytają Państwo w dalszej części artykułu.
Księga wieczysta – co zawiera i jak ją czytać?
Księga wieczysta dzieli się na cztery działy. Warto wiedzieć jakie informacje znajdują się w poszczególnych działach księgi wieczystej. Tylko wtedy możliwe jest szybkie odszukanie interesujących danych. Najczęściej korzysta się z działu trzeciego. Są tam wpisane informacje dotyczące między innymi służebności, roszczeń z umów przedwstępnych czy te o wszczęcia postępowania egzekucyjnego.
Umowa alimentacyjna w formie aktu notarialnego
Dozwolone w prawie polskim zawarcie umowy o alimenty w formie aktu notarialnego, bywa w wielu przypadkach znacznie bardziej korzystne niż kierowanie sprawy do sądu. Decydując się na tę formę polubownego rozwiązania kwestii finansowych – obie strony umowy mogą samodzielnie i w miarę szybko ustalić: wysokość alimentów, termin oraz formę ich płatności.