Intercyza – umowa małżeńska majątkowa
Intercyza jest umową stanowiącą o rozdzielności majątkowej małżonków. W związku z tym każdy z małżonków posiada swój majątek osobisty. Kiedy należy ją spisać i na czym dokładnie polega intercyza?
Intercyza – akt notarialny
Intercyzę zawiera się w formie aktu notarialnego przed zawarciem małżeństwa lub w jego trakcie. Nie jest ona jednak trwale wiążąca, co oznacza, że może ulec zmianie, bądź całkowitemu rozwiązaniu. Każdy z małżonków musi podpisać intercyzę, aby akt notarialny został uznany za ważny. Pełna rozdzielność oznacza, że wszystko, co było własnością małżonka przed i po ślubie stanowi jego majątek osobisty. Tym majątkiem może zarządzać samodzielnie, bez ingerencji drugiego z małżonków.
Intercyza powoduje, że małżeństwo nie posiada majątku wspólnego. Są to dwa odrębne majątki. Mogą jednak nabywać rzeczy i prawa, skutkiem czego jest powstanie współwłasności ułamkowej.
Jeśli rozdzielność majątkowa powstała po pewnym upływie czasu od zawarcia związku małżeńskiego, dotychczasowa wspólność przestaje istnieć. Zamienia się wówczas we współwłasność ułamkową z podziałem 50% na 50%.
Samodzielne decydowanie o swoim majątku
Każdy z małżonków sam nim zarządza, bez konieczności uzyskania zgody współmałżonka na dokonanie czynności prawnej. Nie ma także potrzeby informowanie go o stanie swojego majątku. Samodzielne podejmowanie decyzji może mieć również pozytywny wydźwięk, choćby w przypadku niekorzystnej sytuacji w kwestiach zawodach (niepowodzenia w biznesie).
Rozdzielność majątkowa nie musi powstać wyłącznie w wyniku podjęcia zgodnej decyzji małżonków w tej kwestii. Istnieją również inne sposoby, takie jak: orzeczenie sądu, ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków, ogłoszenie upadłości jednego z małżonków lub ustania małżeństwa, o czym stanowi kodeks rodzinny i opiekuńczy.
Zalety i wady intercyzy
Rozdzielność majątkowa jest dobrym rozwiązaniem w sytuacji, kiedy jeden z małżonków lub oboje prowadzą własną firmę. W przypadku wystąpienia problemów finansowych zadłużenie nie jest pokryte ze wspólnego majątku.
Jeśli jeden z małżonków wykonuje zawód obarczony odpowiedzialnością finansową za popełnienie błędu, dobrze, aby dwie strony nie ponosiły tego konsekwencji. Intercyza jest rzecz jasna również korzystnym rozwiązaniem dla małżonka, który wnosi większy majątek do wspólnego domu.
Wadą rozdzielności majątkowej jest brak możliwości wspólnego zadłużania się, a więc zaciągania kredytów, które mogłyby mieć wpływ na polepszenie jakości wspólnego życia.
Decydując się na intercyzę, spada również nasza zdolność kredytowa, która w normalnych warunkach byłaby znacznie wyższa.
Do kolejnej z wad można zaliczyć utratę możliwości wspólnego rozliczania się małżonków z podatku dochodowego.
Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. Choć wymaga to podpisania stosownego dokumentu, nie jest procesem skomplikowanym. Najczęściej konieczna jest zgoda obu współmałżonków, ale w sytuacji, gdy doszło do konfliktu, możliwe jest jego rozwiązanie w sądzie. Dopiero taki proces bywa dość skomplikowany i czasochłonny.
Czy intercyzę można podpisać w trakcie trwania małżeństwa?
Na podpisanie intercyzy większość osób decyduje się przy okazji ślubu. Taką umowę można jednak zawrzeć również później, już w trakcie trwania małżeństwa. Wówczas rozdzielność majątkowa zaczyna obowiązywać dopiero od momentu podpisania umowy. Trzeba pamiętać, że intercyzy nie da się zawrzeć z mocą wsteczną. Rozdzielność majątkowa w trakcie małżeństwa nie obejmie więc majątku zgromadzonego od momentu ślubu do czasu podpisania umowy.
Jakie dokumenty są potrzebne do podpisania intercyzy?
Aby zawrzeć rozdzielność majątkową, nie trzeba w żaden sposób deklarować swoich zarobków czy posiadanych dóbr. Do notariusza należy zabrać ze sobą tylko odpis skrócony aktu małżeństwa oraz dowody tożsamości – jeżeli ustalasz rozdzielność majątkową w trakcie małżeństwa. Jeśli intercyza jest podpisywana jeszcze przed ślubem, wystarczy jedynie dowód osobisty lub paszport obu stron. Cały proces również nie jest skomplikowany i nie powinien trwać więcej niż kilkadziesiąt minut.
Kiedy najlepiej zawrzeć intercyzę?
Rozdzielność majątkową najlepiej zawrzeć jeszcze przed ślubem. Wystarczy udać się wspólnie do notariusza i podpisać odpowiedni dokument. Taki krok odejmuje stresu w ostatnich dniach przed zawarciem małżeństwa, a jednocześnie pozwala na bezproblemowe dysponowanie majątkiem od razu po ślubie. Na wizytę u notariusza trzeba umówić się wcześniej, jednak samą intercyzę można podpisać w dowolnym momencie, nawet na kilka miesięcy przed planowaną ceremonią.
Intercyza a spadek
Po śmierci jednego ze współmałżonków spadek i tak trafia do drugiego z nich, nawet pomimo podpisanej intercyzy. Zgodnie z prawem pierwszą osobą uprawnioną do dziedziczenia jest bowiem mąż lub żona. Jeśli jednak współmałżonek nie może dziedziczyć majątku (np. gdy sam już nie żyje lub popełnił przestępstwo), środki trafiają do najbliższej rodziny osoby, do której należały dobra i środki finansowe.
Rozdzielność majątkowa – koszt
Koszt zawarcia rozdzielności majątkowej składa się z kilku części. Pierwszą z nich jest taksa notarialna, której wysokość zawsze wynika z obowiązujących przepisów i aktualnego wynagrodzenia minimalnego. Drugą jest natomiast podatek VAT w wysokości 23%. Do ostatecznego kosztu należy doliczyć również opłaty kancelaryjne, np. związane z przygotowaniem kopii dokumentów.
Koszt podpisania intercyzy będzie zatem różnić się co roku, w zależności od aktualnej wartości wynagrodzenia minimalnego. Na ogół wynosi on jednak około 500 zł. Wydatek ten może wydawać się spory, jednak warto pamiętać, że jest on jednorazowy. Intercyza obowiązuje bowiem przez całe małżeństwo, aż do momentu jej rozwiązania na mocy nowej umowy.
Dzień Otwarty Notariatu 24 LISTOPADA 2018
Dzień Otwarty Notariatu (DON) organizowany jest od 2010 roku przez Krajową Radę Notarialną we współpracy z Izbami Notarialnymi. Ogólnopolska kampania edukacyjna, której misją jest podnoszenie świadomości prawnej obywateli, tradycyjnie już przypada w trzecią sobotę listopada i cieszy się rosnącą popularnością wśród zainteresowanych.
Tegoroczna akcja przebiegać będzie pod hasłem ,,Porozmawiaj z notariuszem, jak zadbać o bezpieczeństwo swojego majątku’’. Głównie skoncentruje się na kwestiach związanych z ochroną prawną wynikającą z tytułu własności. Niemniej jednak odnosić się będzie również do zagadnień prawnych wynikających z dziedziczenia i postępowania spadkowego, bezpieczeństwa w obrocie nieruchomościami oraz prawa rodzinnego
w kontekście czynności notarialnych. Wprawdzie: ,,Każda edycja ma swój temat przewodni, jednak notariusze odpowiadają tego dnia na wszystkie pytania dotyczące czynności leżących w ich kompetencjach’’* – jak zapewnia broszura informująca o kampanii.
Zachęcamy Państwa do udziału w Dniu Otwartym Notariatu i podajemy link do strony bezpośrednio propagującej akcję: http://www.porozmawiajznotariuszem.pl/5948/O_akcji
(znajduje się tutaj także przydatna mapka z zaznaczonymi adresami placówek biorących udział w kampanii).
O UMOWIE NAJMU OKAZJONALNEGO
Artykuł ten kierujemy do osób, które z różnych względów ,,chciałyby, ale boją się’’ wynająć mieszkanie. Obawiają się zaostrzonych rygorów prawa lokalowego, obowiązującego w polskim prawie zakazu ,,eksmisji na bruk’’ oraz komplikacji wynikających z podpisania umowy z ewentualnymi nieuczciwymi bądź uciążliwymi lokatorami. Istnieje proste wyjście z takiej sytuacji i furtka w postaci umowy najmu okazjonalnego w formie aktu notarialnego.
PRZEBACZENIE UCHYLA WYDZIEDZICZENIE
Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 roku: ,,Przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej’’.
Sprawa dotyczyła wydziedziczenia na mocy testamentu jedynej córki spadkodawczyni. Jako powód wydziedziczenia matka wskazała niewdzięczność i do dziedziczenia powołała swoją siostrę. Przed śmiercią doszło do pojednania między matką a córką, jednak nie znalazło to formalnego odzwierciedlenia w postaci zmiany testamentu. Matka zmarła, a córka wystąpiła do ciotki o zachowek. Sprawa oparła się o sąd pierwszej instancji, który powództwo oddalił uzasadniając to brakiem dokumentu prawnie potwierdzającego zmianę relacji między spadkodawczynią a jej córką. Powódka złożyła apelację. Sąd II instancji powziął wątpliwość i przedstawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne: Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?
Sąd Najwyższy uchwalił, iż przebaczenie przez spadkodawcę może nastąpić po sporządzeniu testamentu i nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Uzasadniając swoją decyzję SN dodał, że inna treść orzeczenia przeczyłaby głównej zasadzie prawa spadkowego, którego istotą jest ochrona więzów rodzinnych.
* Sygnatura sprawy w Sądzie Najwyższym III CZP 37/18
O małżeńskich umowach majątkowych – istotna adnotacja
Zgodnie z obietnicą złożoną w poprzednim wpisie – pozostaniemy nadal w temacie małżeńskich umów majątkowych. Intercyza bowiem daje daleko szersze możliwości współmałżonkom w kwestii zarządzania posiadanym majątkiem i nie ogranicza się li tylko do prawa włączenia bądź wyłączenia ustawowego ustroju wspólności majątkowej.
O rozdzielności majątkowej
Zgodnie z polskim prawem z dniem ślubu powstaje pomiędzy nowożeńcami ustrój wspólności majątkowej. Oznacza to połączenie we wspólną własność majątkową wszystkiego, czego małżeństwo się dorobiło, zakupiło czy też otrzymało w prezencie przez okres swego trwania.
O ugodzie z wierzycielem w kontekście nowych zasad przedawnienia roszczeń
Od 9 lipca tego roku obowiązują nowe zasady przedawnienia roszczeń. Zmiany określone przez ustawodawcę zasadniczo skróciły termin uznania roszczenia za przedawnione i w powszechnym mniemaniu są zmianami niekorzystnymi z punktu widzenia wierzycieli. Ale i dłużnicy mogą się czuć zaniepokojeni wprowadzonymi zmianami, ponieważ siłą rzeczy spowodują one zdyscyplinowanie wierzycieli w zakresie dochodzenia przysługujących im roszczeń. Dłużnicy powinni liczyć się z przyspieszoną i dużo bardziej agresywną windykacją ze strony wierzycieli.
O technologii cyfrowej w praktyce notarialnej
W 1995 roku amerykański ekonomista, Jeremy Rifkin, sformułował w kontrowersyjnej publikacji ,,Koniec pracy’’* teorię, według której już wkrótce powszechna komputeryzacja doprowadzi do globalnego bezrobocia i głębokiego kryzysu ogólnoświatowego. Postęp cywilizacyjny oraz towarzyszące mu: cyfryzacja i automatyzacja wszelkich dziedzin życia ludzkiego spowodują brak zapotrzebowania na pracowników. Proces ten będzie przebiegał etapami. Początkowo dotknie analityków, finansistów i urzędników. Następnie ,,sztuczna inteligencja’’ wyprze z rynku pracy: lekarzy, nauczycieli i prawników.
Umowa sprzedaży u notariusza
W polskim prawie forma aktu notarialnego obligatoryjnie jest wymagana, gdy przedmiotem sprzedaży jest nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu czy też prawo użytkowania wieczystego (ad solemnitatem – pod rygorem nieważności).
O wadze słów, czyli ,,Lex est, quod notamus’’*
Art. 80. § 1 Ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. ,,Prawo o notariacie’’ wyraźnie stanowi: ,,akty i dokumenty powinny być sporządzone przez notariusza w sposób zrozumiały i przejrzysty’’ oznacza to, iż na notariuszu spoczywa obowiązek nadania przystępnej, nieskomplikowanej i wyrazistej formy sporządzanej dokumentacji czynności notarialnych. W praktyce notarialnej oznacza to cyzelowanie słowem.
O etosie zawodu notariusza
Powszechnym jest mniemanie, iż zawód notariusza to niezwykle użyteczna, ale i bardzo monotonna profesja, która nie wymaga szczególnej samodzielności i kreatywności ze strony parającej się nią osoby. Nic bardziej mylnego!
O księdze wieczystej
Księga wieczysta jest dokumentem stwierdzającym, kto jest prawnym właścicielem nieruchomości. Prócz prawa własności uwidocznione są w niej wszelkie obciążenia prawne,służebności, ograniczenia w rozporządzaniu, czy ciążące na niej hipoteki. Zapewnia bezpieczeństwo prawne zarówno właścicielowi, jak i potencjalnemu nabywcy nieruchomości.
O poufnym charakterze czynności notarialnych
Notariusz, z racji wykonywanego zawodu, jest zobligowany prawem do zachowania tajemnicy służbowej. Obowiązek dochowania tajemnicy służbowej nie ustaje nawet po zaprzestaniu pełnienia funkcji notariusza, czy też likwidacji kancelarii, której pracownicy także winni go przestrzegać.
O wypisie aktu notarialnego
Oryginał aktu notarialnego pozostaje w kancelarii notarialnej przez dziesięć lat, po tym okresie jest przekazywany do sądu wieczystoksięgowego. Strony otrzymują wypisy, które posiadają moc prawną oryginału i są jego dosłownym powtórzeniem. Można w każdym momencie zwrócić się do kancelarii notarialnej o wydanie wypisu, o ile oczywiście, przysługuje nam do tego prawo.
O odmowie dokonania czynności notarialnej
Udając się do notariusza musimy być świadomi, iż ma on obowiązek odmówienia nam dokonania czynności notarialnej, w chwili gdy uzna, że jest ona sprzeczna z prawem. Należy mieć na uwadze, że notariusz z racji swego urzędu, czuwa ,, nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne’’*.
O korzyściach płynących ze współpracy z notariuszem – cześć II
W poprzedniej części artykułu wykazaliśmy, w odrobinę przewrotny sposób, iż doświadczenie życiowe uczy, że należy przeciwdziałać nierozważnym i lekkomyślnym działaniom. Zabezpieczamy i planujemy przyszłość swoją oraz swoich najbliższych w sferze materialnej i duchowej. Coraz częściej korzystamy z pomocy doradców rozmaitych profesji: bankowych, ubezpieczeniowych, podatkowych. Posiadanie fachowego wsparcia w każdej niemal dziedzinie życia, staje się normą. Do grona ,,swoich’’ lekarzy, spowiedników, fryzjerów, powoli dołączają trenerzy personalni, psychoterapeuci, dietetycy. Jest to dowód nie tyle wzbogacania się Polaków, ile – rozwoju świadomości społecznej, za którym w naturalny sposób winien postępować wzrost kultury prawnej.
