Protokół notarialny
Protokół notarialny to formalny zapis potwierdzający dokonanie różnych działań prawnych. Jego głównym zadaniem jest zapewnienie wiarygodności i bezpieczeństwa prawnego transakcji, ale może także stanowić podstawę do egzekwowania praw i roszczeń wynikających z umów. Za pomocą protokołu notarialnego można także usunąć drobne błędy, które znalazły się w innym akcie notarialnym.
Art. 104 par. 1 ustawy Prawo o notariacie przewiduje, że notariusz spisuje protokoły walnych zgromadzeń organizacji społecznych, stowarzyszeń, spółdzielni, spółek i innych osób prawnych w przypadkach prawem przewidzianych. Celem protokołu jest stwierdzenie przebiegu czynności i zdarzeń prawnych bądź faktycznych, a szczególnie odwołujących się do stawiennictwa stron lub składanych przez nie oświadczeń, lub niestawiennictwa jednej ze stron (gdy zawnioskuje o to strona obecna).
Protokół notarialny – najważniejsze zasady
Protokół notarialny zawsze ma formę aktu notarialnego.
Obowiązek spisania protokołu może wynikać z:
- ustawy,
- statutu,
- umowy,
- regulaminu,
- innego aktu o charakterze wewnętrznym danej osoby prawnej.
Należy pamiętać, że każda czynność notarialna ma charakter dokumentu urzędowego. Protokół notarialny stanowi dokument urzędowy w rozumieniu art. 244 Kodeksu postępowania cywilnego i jest dowodem tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone. Stanowi samodzielny środek dowodowy w postępowaniu sądowym.
Protokół niestawiennictwa u notariusza
Jeden z najczęstszych powodów spisania protokołu jest wymieniony wprost w ustawie Prawo o notariacie protokół ze stawiennictwa lub niestawiennictwa stron. Jego celem jest udokumentowanie stawienia się lub niestawienia się do dokonania czynności notarialnej osób, które zostały do tego zobowiązane. Z inicjatywą spisania takiego protokołu zawsze występuje jedna ze stron – notariusz nie robi tego z urzędu.
W praktyce najczęściej stykamy się z protokołem niestawiennictwa w przypadku umowy deweloperskiej lub umowy przedwstępnej, gdy upłynął termin zawarcia umowy przyrzeczonej, a jedna ze stron uchyla się od dokonania czynności, do której wcześniej się zobowiązała.
Protokół może zostać sporządzony także w obecności obu stron, gdy występuje między nimi jakaś rozbieżność, na przykład gdy nie potrafią dojść do porozumienia co do treści planowanej czynności. W protokole stwierdza się wówczas:
- fakt stawienia się obu stron,
- wolę sfinalizowania czynności oraz
- fakt niemożności jej dokonania.
Opcjonalnie każda ze stron może podać przyczyny, która uniemożliwiła jej dokonanie czynności.
Wreszcie protokół stawiennictwa może przybrać charakter protokołu uzgodnień. Strony określają w nim istotne dla nich postanowienia, które powinny zostać zawarte w planowanej w przyszłości umowie. Protokół tego rodzaju najczęściej poprzedza zawarcie umowy przedwstępnej.
Protokół przebiegu czynność lub zdarzenia
Protokół notarialny może zostać również spisany w celu stwierdzenia przebiegu czynności i zdarzeń wywołujących skutki prawne. Lista czynności i zdarzeń jest właściwie nieograniczona, bo praktycznie każde zdarzenie i czynność wywołują jakieś skutki prawne. Protokołuje się na przykład przebieg przetargów, licytacji, losowań.
Notariusz nie powinien spisywać protokołu, który wymaga specjalistycznej wiedzy – chyba że w procesie brała udział osoba posiadająca udokumentowane rozeznanie w temacie, np. biegły.
Protokół strony internetowej
Protokół ze strony internetowej potwierdza istnienie określonej treści na stronie internetowej, dzięki czemu strony te mogą być dowodami w sądzie. Wprawdzie każdy może samodzielnie „zabezpieczyć” informacje znajdujące się na stronie – przede wszystkim przez zrobienie zrzutu ekranu, ale może to zostać zakwestionowane przez drugą stronę sporu, na przykład właściciela sklepu internetowego. O jakie sytuacje może tu chodzić? Wyobraźmy sobie sytuację, w której klient twierdzi, że w ofercie na stronie www opisano właściwości produktu lub towaru, których w rzeczywistości one nie posiadają. Klient będzie starał się wykazać, że został wprowadzony w błąd. Inna sytuacja: twórca grafik znalazł na stronie swój projekt, który został komercyjnie wykorzystany bez jego zgody. Obawiając się, że po zwróceniu uwagi w mailu czy nawet przedsądowym wezwaniu do zaniechania naruszeń właściciel strony usunie grafikę, może wystąpić o sporządzenie protokołu ze strony internetowej.
Aby sporządzić protokół, notariusz Tczew otwiera stronę na swoim komputerze, wykonuje zrzut ekranu i drukuje obraz. Sporządzony protokół będzie potwierdzał, że zamieszone obrazy strony przedstawiają faktyczną treść z dnia i godziny, w którym został wykonany.
Protokół prostujący do aktu notarialnego
Choć notariusze z ogromną dokładnością podchodzą do sporządzania aktów (kilkakrotnie sprawdzają wszystkie uwzględniane informacje, odczytują treść aktu stronom), to nie da się całkowicie wyeliminować ryzyka błędów. Jednym z kategorii błędów są oczywiste omyłki, np. błąd literowy w pisowni imienia lub nazwiska, nieprawidłowe wskazanie numeru rachunku bankowego, błąd stylistyczny. Można je łatwo sprostować – służy temu sporządzenie przez notariusza protokołu prostującego.
Ma on formę aktu notarialnego. W jego treści wskazuje się błędną formułkę oraz prawidłową treść, która zastępuje tę nieprawidłową. Na prostowanym akcie notarialnym notariusz sporządza odpowiednią adnotację z numerem protokołu prostującego.
Zwolnienie od kosztów notarialnych
Dysponowanie majątkiem wiąże się z wydatkami, których z różnych względów, uniknąć nie sposób (czego dowiedliśmy w artykule z 22 lutego 2018 roku zatytułowanym
,,O taksie notarialnej – mity i fakty’’). Do tematu postanowiliśmy jednak powrócić, z uwagi na informacje, które do nas docierają.
Notarialne poświadczenie pozostawania przy życiu oraz poświadczenie pozostawania osoby w określonym miejscu
Ostatnim rodzajem poświadczenia dokonywanego przez notariusza jest poświadczenie pozostawania konkretnej osoby przy życiu w danym czasie lub jej przebywania w określonym miejscu oraz czasie. Poświadczenia tego typu wydawane są w celu potwierdzenia stanu faktycznego, co może mieć znaczenie formalne w sprawach administracyjnych, kwestiach spadkowych lub świadczeniach ubezpieczeniowych, na przykład związanych z wypłatą zagranicznych odszkodowań, rent czy emerytur.
Data pewna, czyli poświadczenie daty okazania dokumentu
Kontynuując wątek poświadczeń w praktyce notarialnej należy wspomnieć
o notarialnym poświadczeniu daty okazania dokumentu, tzw. daty pewnej, która stanowi zabezpieczenie przed antydatowaniem dokumentów. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza w kwestiach dowodowych – wykazuje się w ten sposób, że dany dokument istniał w czasie, kiedy okazano go notariuszowi. Dzięki niej wiemy, że w danej dacie dokument faktycznie funkcjonował i niemożliwym jest udowodnienie zarzutu, jakoby został sfałszowany poprzez wystawienie z datą wcześniejszą.
O zakupie nieruchomości w związku partnerskim
Decydując się na zakup mieszkania w związku nieformalnym istotnym jest ustalenie, w jaki sposób transakcja będzie finansowana i w jakich częściach ułamkowych zapisana zostanie własność nieruchomości. Zakup mieszkania przez osoby, które żyją w związku partnerskim polega na nabyciu nieruchomości w udziałach ułamkowych.
Dzień Otwarty Notariatu 24 LISTOPADA 2018
Dzień Otwarty Notariatu (DON) organizowany jest od 2010 roku przez Krajową Radę Notarialną we współpracy z Izbami Notarialnymi. Ogólnopolska kampania edukacyjna, której misją jest podnoszenie świadomości prawnej obywateli, tradycyjnie już przypada w trzecią sobotę listopada i cieszy się rosnącą popularnością wśród zainteresowanych.
Tegoroczna akcja przebiegać będzie pod hasłem ,,Porozmawiaj z notariuszem, jak zadbać o bezpieczeństwo swojego majątku’’. Głównie skoncentruje się na kwestiach związanych z ochroną prawną wynikającą z tytułu własności. Niemniej jednak odnosić się będzie również do zagadnień prawnych wynikających z dziedziczenia i postępowania spadkowego, bezpieczeństwa w obrocie nieruchomościami oraz prawa rodzinnego
w kontekście czynności notarialnych. Wprawdzie: ,,Każda edycja ma swój temat przewodni, jednak notariusze odpowiadają tego dnia na wszystkie pytania dotyczące czynności leżących w ich kompetencjach’’* – jak zapewnia broszura informująca o kampanii.
Zachęcamy Państwa do udziału w Dniu Otwartym Notariatu i podajemy link do strony bezpośrednio propagującej akcję: http://www.porozmawiajznotariuszem.pl/5948/O_akcji
(znajduje się tutaj także przydatna mapka z zaznaczonymi adresami placówek biorących udział w kampanii).
O małżeńskich umowach majątkowych – istotna adnotacja
Zgodnie z obietnicą złożoną w poprzednim wpisie – pozostaniemy nadal w temacie małżeńskich umów majątkowych. Intercyza bowiem daje daleko szersze możliwości współmałżonkom w kwestii zarządzania posiadanym majątkiem i nie ogranicza się li tylko do prawa włączenia bądź wyłączenia ustawowego ustroju wspólności majątkowej.
O rozdzielności majątkowej
Zgodnie z polskim prawem z dniem ślubu powstaje pomiędzy nowożeńcami ustrój wspólności majątkowej. Oznacza to połączenie we wspólną własność majątkową wszystkiego, czego małżeństwo się dorobiło, zakupiło czy też otrzymało w prezencie przez okres swego trwania.
O ugodzie z wierzycielem w kontekście nowych zasad przedawnienia roszczeń
Od 9 lipca tego roku obowiązują nowe zasady przedawnienia roszczeń. Zmiany określone przez ustawodawcę zasadniczo skróciły termin uznania roszczenia za przedawnione i w powszechnym mniemaniu są zmianami niekorzystnymi z punktu widzenia wierzycieli. Ale i dłużnicy mogą się czuć zaniepokojeni wprowadzonymi zmianami, ponieważ siłą rzeczy spowodują one zdyscyplinowanie wierzycieli w zakresie dochodzenia przysługujących im roszczeń. Dłużnicy powinni liczyć się z przyspieszoną i dużo bardziej agresywną windykacją ze strony wierzycieli.
O technologii cyfrowej w praktyce notarialnej
W 1995 roku amerykański ekonomista, Jeremy Rifkin, sformułował w kontrowersyjnej publikacji ,,Koniec pracy’’* teorię, według której już wkrótce powszechna komputeryzacja doprowadzi do globalnego bezrobocia i głębokiego kryzysu ogólnoświatowego. Postęp cywilizacyjny oraz towarzyszące mu: cyfryzacja i automatyzacja wszelkich dziedzin życia ludzkiego spowodują brak zapotrzebowania na pracowników. Proces ten będzie przebiegał etapami. Początkowo dotknie analityków, finansistów i urzędników. Następnie ,,sztuczna inteligencja’’ wyprze z rynku pracy: lekarzy, nauczycieli i prawników.
Umowa sprzedaży u notariusza
W polskim prawie forma aktu notarialnego obligatoryjnie jest wymagana, gdy przedmiotem sprzedaży jest nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu czy też prawo użytkowania wieczystego (ad solemnitatem – pod rygorem nieważności).
O wadze słów, czyli ,,Lex est, quod notamus’’*
Art. 80. § 1 Ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. ,,Prawo o notariacie’’ wyraźnie stanowi: ,,akty i dokumenty powinny być sporządzone przez notariusza w sposób zrozumiały i przejrzysty’’ oznacza to, iż na notariuszu spoczywa obowiązek nadania przystępnej, nieskomplikowanej i wyrazistej formy sporządzanej dokumentacji czynności notarialnych. W praktyce notarialnej oznacza to cyzelowanie słowem.
O etosie zawodu notariusza
Powszechnym jest mniemanie, iż zawód notariusza to niezwykle użyteczna, ale i bardzo monotonna profesja, która nie wymaga szczególnej samodzielności i kreatywności ze strony parającej się nią osoby. Nic bardziej mylnego!